Strona:Zajęcie Wielkopolski (Rok 1313 i 1314) 12.jpg

z Poznania lub którego bądź innego miasta. Ostatecznie więc wszystko, co możemy powiedzieć o tym dwukrotnym pobycie Władysława Łokietka w Wielkopolsce, trzymając się ściśle źródeł, będzie jedynie tyle, że przebywał on w styczniu 1314 r. tylko na jej wschodniem pograniczu, a w sierpniu tegoż roku nieco dalej, ale zawsze we wschodniej jej części, w Poznaniu nie był zaś zupełnie.
 Omówiłem sam fakt, a teraz z kolei muszę wprowadzić go w związek i połączyć nie już z tem, co mówił Długosz, a za nim wszyscy historycy o zajęciu Wielkopolski przez Łokietka w 1310 r., ale z tem, co mówiłem o tem zdarzeniu w poprzedniej rozprawie o utracie Wielkopolski przez synów Głogowczyka przy końcu 1312 r. Przypominam w kilku słowach, jak ten fakt przedstawiłem.

 Po śmierci Henryka Głogowczyka, który umarł w grudniu 1309 roku, małoletni jego synowie panowali w Wielkopolsce do 1312 roku. W tym czasie doszedłszy do lat, dzielą się nią, w samym końcu wszakże tegoż roku przychodzi do otwartego powstania przeciw śląskim rządom. Powstaje wojewoda poznański Dobrogost z Dzwonowa z rodu Nałęczów; wysłany przeciw niemu Janusz z Bibersteinu pod Kłeckiem zostaje pobity. Na ten czas także przypada powstanie Przemka wójta poznańskiego, który za broń chwycił w obronie swych śląskich panów. I on także uległ, mimo że obwarował katedralny kościół i zacięcie w nim się bronił — i tym razem zwyciężyli polscy panowie stronnicy Łokietka, a przeciwnicy niemieckich rządów i zniemczałych śląskich książąt. W taki sposób według moich wywodów i domysłów, utracili synowie Głogowczyka Wielkopolskę; obecnie wszakże zachodzi kwestya, którą rozwiązać należy, a mianowicie, kiedy Łokietek zajął Wielkopolskę? Wspominałem, że w 1314 roku „stanął znowu na wielkopolskiej ziemi i objął ją w swą władzę“^[1], każdy się jednak zapytać może: czemu tak późno? Czemu dopiero w 1314, a nie w 1313 — słowem czemu ten rok przerwy? Stawiałem samemu sobie już wówczas to pytanie, stawiam ponownie dziś znowu i na piśmie formułuję. Jest to wszakże pytanie, na które odpowiedzieć niesłychanie trudno. Wszyscy wiemy, jak mało posiadamy źródeł do pierwszych lat rządów Łokietka, na jeden rok przypada leciwie po parę lub kilka dokumentów, ale właśnie taki nieszczęśliwy traf, że na rok 1312 oraz 1313 prawie żaden nie przypada! Prawie też nic nie wiemy, gdzie Łokietek był i czem się zajmował w tym czasie? Wiemy jedynie, że w kwietniu 1313 roku był on jak się zdaje w Krako-

1. Op. cit. str. 17.