Strona:Z ziemi chełmskiej (Reymont) 107.jpg

skiej Chełmskiej z XVII wieku, przez wieki czczonej na unii, ale obecnie zdegradowanej i wyrzuconej z soboru, prawdopodobnie dlatego, że jest namalowana i ubrana nie po formie. Miejscowy »Chołmskij narodnyj kalendar« za rok 1909 tak mówi o pewnym szczególe tego obrazu: »koło prawego ramienia Matki Boskiej, na sukni wisi order Orła Białego, który z głupoty (po nierazumieniu) zawiesił polski król Jan Kazimierz, wygrawszy bitwę pod Beresteczkiem«.
 Gdzie Rzym, gdzie Krym! Gdzie Beresteczko, a gdzie czasy »Orła Białego«?
 Nie jest to jedyny kwiatek »uczoności« autora, gdyż na następnych stronicach tego samego artykułu używa sobie jeszcze lepiej i wylewa całe morze fałszów i kłamstw na dawnych biskupów unickich, a zwłaszcza Pocieja traktuje, jako ostatniego szubrawca i złodziejaszka, który okradał cerkwie prawosławne i pastwił się nad duchowieństwem i »więcej był rozbójnikiem, niż metropolitą«. W takim tonie »istinnej« prawdy trzymany jest cały kalendarz, i taką samą zawierają te setki broszur, wydawanych przez »Bractwo« i celowo rozrzucanych w dziesiątkach tysięcy pomiędzy ludem. Polskość i katolicyzm to owa czerwona płachta, na której wspomnienie ogarnia »istinnych« karyerowiczów chełmskich taki paroksyzm wścieklizny, że wtedy wyrzucają z siebie stek kłamstw, denuncyacyi, oszczerstw i gróźb. Bredzą już nieprzytomnie, jakby zatruci własnym jadem nienawiści. Doprawdy, że budzą mimowolne politowanie.
 W pozostałych paru pokoikach »Muzeum« zgro-