Strona:Z ziemi chełmskiej (Reymont) 063.jpg

dawnego stanu i śpiewał dalej po polsku, bo tylko polskie kościelne pieśni umiał, modlił się przed obrazami, słuchał ze wzruszeniem organowych głosów i polskich kazań, bo tak było za jego dziadów i pradziadów, bo tylko takie nabożeństwo rozumieli; albowiem te śpiewy, kazania, obrazy, procesye wśród dzwonów, kadzielnych dymów i brzmiących organów były i są jakby organiczną częścią jego wierzeń religijnych, jego wzruszeń serdecznych i jego umiłowań.
 Nie obroniło to ich od nowego zamachu na cerkiew, gdyż w lipcu tegoż roku próbowano narzucić im nowego, posłusznego proboszcza.
 Przywiózł go sam Marceli Popiel, prawie już biskup chełmski, w towarzystwie błogoczynnego Kalinowskiego i sporego orszaku kozaków, dla uświetnienia uroczystości.
 Ale lud otoczył cerkiew nieprzebytym wałem i nie wpuścił do niej nikogo.
 Nie pomogły długie i żarliwe namowy; lud nie dał się przekonać i nie ustąpił.
 Popiel odjechał rozgniewany i groził strasznemi karami za nieposłuszeństwo.
 Chłopi czuli, co ich czeka, i z determinacyą pochylali głowy przed Dolą.
 Jakoż w końcu września zjawiła się we wsi sotnia kozaków, a za nimi przymaszerowała rota piechoty i rozkwaterowała się po chałupach.
 Całe dwa miesiące zabawiali się na koszt Hrud.
 I przez całe dwa miesiące wszyscy, którzy posiadali konie, musieli jeździć na podwody po całym powiecie, a reszta mieszkańców była pędzona od