Strona:Z ziemi chełmskiej (Reymont) 052.jpg

 Ale wkrótce podnieśli mu karę na rubla dziennie.
 Nie ustąpił, chociaż było mu już strasznie ciężko.
 A w końcu, aby go złamać ostatecznie, nakazali płacić po całe dziesięć złotych.
 Darł się do żywego mięsa, odejmował sobie i dzieciom od gęby, a płacił i chłopaka do cerkwi nie zaniósł.
 Lecz rychło przyszedł dzień, w którym zabrakło mu nawet na sól.
 Kara jednak nieubłaganie narastała; strażnik wisiał nad nimi, jak topór, i co parę dni przychodził po pieniądze, wójt groził więzieniem, gdyż urzędy coraz ostrzej nakazywały ściągać należność.
 A skąd było brać? Stodoła była już pusta, wyprzedali się do ostatniego ziarnka, do ostatniego prawie ziemniaka i zapożyczyli się na wszystkie strony.
 Zaś zarobek ledwie starczył na jakie takie przeżywienie się.
 Wtedy zafantowali im prawie wszystkie ruchomości z chałupy, z rozmysłem nie zostawiając zimowej przyodziewy, ni nawet pierzyn i poduszek, i sprzedali wszystko na pokrycie zaległych sztrafów.
 W chałupie pozostały tylko gołe ściany i puste łóżko, że musieli się przenieść na spanie do obórki, listopad bowiem szedł zimny i deszczowy, a nocami brały tęgie przymrozki, ale się nie ugięli nawet pod takim ciosem, zdecydowani już wszystko przenieść, byle jeno dziecko uratować.
 Cóż, kiedy tej chudoby nie starczyło na długo,