Strona:Wykolejony (Gruszecki) 32.jpg

 „Z ciemności ku światłu“, taki był tytuł tej powieści, która opowiadała dzieje walki człowieka bez imienia ze światem udekorowanym, skrzącym tytułami, patentami uczonych i pozorami honoru i ofiarności. Bohater po wielu latach daramnej pracy wraca do miejsca rodzinnego, znużony, zniechęcony i rozczarowany, a wśród swoich odzyskuje spokój i równowagę.
 Powieść ta została artykułem wiary Helci. Teraz była pewną, że Stanisław wróci, że znów usiądą razem na ganeczku wieczorną godziną i rozmowa płynąć będzie jak dawniej...
 Mijały dnie, miesiące, wreszcie jeden, drugi, trzeci rok, a każdy z nich przynosił nowe zmiany.
 Nie była to już owa Helcia, którą poznaliśmy. Przez tych lat kilka dojrzała zupełnie. Kształty nabrały wyrazistości i wdzięku kobiecego. Nieśmiałość ustąpiła miejsca energii i dbałości o byt materyalny. Teraz częściej widywano ją z kluczykami lub zajętą pilnowaniem robotników w ogrodzie, aniżeli z książką. Dawne marzenia o nauce, o samodzielnem badaniu i zgłębianiu wiedzy znikły jak sny nocne.
 Dziś bardziej ją interesowały ceny produktów i dzierżawy, aniżeli najpiękniejsze poezye lub dramata.