Strona:William James - Pragmatyzm plus Dylemat determinizmu.pdf/57

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
WYKŁAD I.
Obecny dylemat w filozofii.

W przedmowie do owego znakomitego zbioru szkiców, który ma za tytuł „Heretycy“ p. Chesterton pisze te słowa: „Są ludzie — i ja do nich należę — którzy sądzą, że najdonioślejszą i najwięcej praktycznych konsekwencyi pociągającą rzeczą dla każdego człowieka jest jego pogląd na świat. Mamy to przeświadczenie, że dla gospodyni domu przypatrującej się lokatorowi ważną jest wiedza o jego dochodach, lecz jeszcze ważniejszą znajomość jego filozofii. Sądzimy, że dla generała, który ma walczyć z nieprzyjacielem, ważnem jest wiedzieć jego liczbę, lecz jeszcze ważniejszem poznać jego filozofię. Sądzimy, że kwestya nie wtem, czy teorya kosmosu wpływa na rzeczy praktyczne, lecz w tem, czy cokolwiek innego wpływa na nie“.
Myślę jednakowo z p. Chesterton w tym przedmiocie. Wiem, szanowne panie i szanowni panowie, że każdy z Was ma swoję filozofię i że najbardziej interesującą i doniosłą rzeczą dotyczącą każdego z Was jest kwestya, w jaki sposób ta filozofia określa perspektywę rozmaitych Waszych światów. To samo i Wy wiecie o mnie. Jednakże przyznaję się