Strona:Walerian Kalinka - Jenerał Dezydery Chłapowski.pdf/27

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

Przybywszy do Bajonny, zdał examin ze szkoły politechnicznej przed komendantem inżynieryi, jenerałem Bertrand, a że przewidywał, iż się na wojnę z Hiszpanią zanosi, wziął się odrazu do nauki języka hiszpańskiego. Przydało się to natychmiast. Dnia 3 czerwca wieczorem, Cesarz kazał mu jechać do Hiszpanii z depeszami do marszałków, którzy tam komenderowali. Rozkaz brzmiał, aby nazajutrz o 4tej zrana był w Wiktoryi, oddał depesze jenerałowi Verdier, stamtąd jechał dalej bez zatrzymania się do marszałka Bessière w Burgos, a następnie do ks. Murata w Madrycie. Wyruszył bezzwłocznie, a zmieniając konie na każdej stacyi i pędząc po 2½ mili na godzinę, ubiegł w ciągu nocy 24 mil. Przed nim jechał pocztylion z dzwonkami u łba końskiego, tak, że choć go w nocy nie widział, mógł go zawsze słyszeć. Nad ranem, wcześniej niż było naznaczone, stanął w Wiktoryi, o południu był już w Burgos, nazajutrz w Madrycie, lecz skoro tam przybył, już ani zsiąść z konia, ani na nogach utrzymać się nie mógł; prowadzić go musiano do Marszałka. Opowiada, że nogi mu tak popuchły, że butów nie można było ściągnąć i przerzynać je musiano; ani jeść, ani spać nie był w stanie, czuł gorączkę w całem ciele i zdawało mu się, że głowa nie trzyma się karku. Dopiero na trzeci dzień, gdy się wykąpał, wrócił sen i apetyt i gotów był znowu puścić się w drogę; atoli Murat zatrzymał go przez kilka tygodni.
Wiadomo, że od lat kilku Hiszpania ofiarą była brzydkich kłótni i intryg dworskich, które niebawem kraj cały miały przemienić w krwawy teatr wojny. Król Karol, stary i niedołężny, był niewolniczo uległym swemu faworytowi Godoy, którego naród serdecznie nienawidził. Rewolucya w Aranjuez zmusiła króla do zrzeczenia się korony na rzecz syna swego Ferdynanda. Atoli ta abdykacya nie odpowiadała planom Napoleona; nie uznał jej i jakoby dla pogodzenia stron zwaśnionych, zaprosił i ojca i syna do Bajonnny. Gdy przybyli, Cesarz wymógł naprzód na Ferdynandzie, że koronę powrócił swemu ojcu, a następnie tego ostatniego nakłonił, iż tronu swego odstąpił po raz wtóry na rzecz tego, którego Na-