Strona:Wacław Sieroszewski - 12 lat w kraju Jakutów.djvu/83

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
78
GEOGRAFIA.
Rys. 16. Koń jakucki.

Koń jakucki.

Nikt dotychczas konia jakuckiego naukowo nie wymierzył, nie zbadał i nie opisał. Jedyne poważniejsze wskazówki w tej kwestyi podaje J. Czerski. Z kształtu i wymiarów czaszki końskiej, przywiezionej przez dr. Bunge’go z Adyczy (Wierchojańsk) wnioskuje on, że koń jakucki przedstawia osobną odmianę, najbliżej spokrewnioną z południowo-ruskim tarpangiem oraz koniem zachodnio-sybirskich wykopalisk (subfossilis). Zalicza go Czerski do wschodniego odłamu, do typu małych średniogłowców[1]. Kości konia kopalnianego, po-trzecio-rzędowego, które w wielkiej ilości znajdują się wszędzie w Syberyi oraz w kraju Jakuckim, mają niektóre cechy wspólne z odmianami współczesnych koni sybirskich, w tej liczbie i jakuckich.

Dr. Bunge podaje do wiadomości, że w 1887 r. w wiecznych lodach dolnego porzecza Jany znaleziono dobrze zachowany trup „białego konia“[2]. Wśród jakutów krąży dotychczas mgliste podanie o koniach „dzikich“ (tangara), które zwabiane dymem w porze komarów, cisnęły się z taką mocą w koło mieszkań ludzkich, że gasiły ich ognie i dusiły własne źrebięta (Zachodnio-Kangałaski uł. 1892 r.). Zbieg tych okoliczności pozwala postawić pytanie, czy jakuci po przybyciu z południa nie zastali tu czasem resztek pierwotnych, miejscowych stad końskich, które wsiąknęły w ich tabuny i nadały im przedziwną wytrwałość i zdolność stosowania się do tutejszych warunków. Zaznaczę, że maść biała, dość rzadka na południu jest panującą obecnie w stadach jakuckich i że łączenie osobników „dzikich“ ze swoj-

  1. „Zapiski Akademii Nauk“ T. LXV, dod. № 1, str. 450. Długość czaszki 472 m. m., wskaźnik czołowy — 235 m. m.
  2. „Opis zbiorów zwierząt ssących, zebranych przez Nowo-Sybirską ekspedycyę“ 1885—86 r. str. 363, 516. Miejscowość gdzie znaloziono konia nazywe się Diring Ojun i znajduje się w ujściach Jany 9½ mil. poniżej wsi Kozaczej.