Strona:Wacław Lipiński, Szlachta na Ukrainie (1909).djvu/11

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

przenosi się jeszcze na jakiś czas na zachód, przybiera formy państwa Halicko—Wołyńskiego.

Ziemie zaś naddnieprzańskie tracą zupełnie wszelką organizację państwową, wracają one do stanu rozdzielonego, przed państwowego; mieszkańcy tych prowincji, jako t. zw. »ludzie tatarscy«: żyją pod bezpośredniem panowaniem tatarskich baskaków i zatracają wszelką pamięć swego życia państwowego, zatracają swoje imię zbiorowe, które z czasem przyswoi sobie państwo moskiewskie, gdy nazwie się ruskie m, a historycy tego nowego państwa przyswoją sobie i samo państwo ruskie, twierdząc w historjach oficjalnych, że było to od dawna państwo »russkie«, w znaczeniu wielkorosyjskiem.

Państwo Halicko-Wołyńskie, w którego formy wcieliła się dalsza myśl twórczo-państwowa narodu ukraińskiego, przetrwało niedługo. Organizowane przez księcia Romana, doszedłszy maksimum rozwoju za syna jego Danyła, zaczęło ono, głównie pod wpływem uniemożliwiającego wszelki rozwój zewnętrzny sąsiedztwa wszechmocnej wówczas tatarszczyzny, szybko chylić się ku upadkowi. Jednocześnie zaś rozpoczyna się walka o nie między sąsiednimi narodami: Litwą i Polską, walka, która skończyła się tem, że księstwo Halickie w połowie wieku XIV dostało się Kazimierzowi i Polsce[1], a Wołyń został przy Lubarcie i Litwie.

Ten pierwszy podział ziem ukraińskich jest faktem ogromnie ważnym w dziejach narodu ukraińskiego; od tego czasu bowiem zaczyna się okupacja ziem ukraińskich przez państwo polskie, okupacja mająca tak ogromne znaczenie w życiu obydwóch narodów. A jednocześnie z tym rozpoczynającym się pochodem Polski w ziemie ukraińskie, odbywało się w dalszym ciągu spokojne i powolne zajmowanie tych ziem przez Litwę, zapoczątko-

  1. Por.: Smoleński, Dzieje narodu polskiego. Wyd. II, str. 56.