Strona:Władysław Abraham - Organizacja Kościoła w Polsce do połowy wieku XII.pdf/80

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

ze strony Ottona, nie było wcale anomalią w obec ówczesnych wyobrażeń prawnych. Wprawdzie w źródłach prawa kościelnego z owego czasu mieszczą się przepisy, wedle których właściwie tylko królom prawo inwestytury przysługuje[1] a Bolesław, jak sądzimy, na zjeździe gnieźnieńskim korony nie uzyskał, jednak pomimo tego owo zrzeczenie się Ottona skutek prawny posiadać musiało. Obsadzanie biskupstw bowiem uważano wówczas jeszcze nie za przywilej ze strony władzy kościelnej panującym udzielany, lecz za następstwo praw królewskich i cesarskich, i dlatego królowie lub cesarze mogli nietylko powierzać komuś wykonywanie owego prawa w ich zastępstwie, ale także mogli je przenosić w zupełności na pewną osobę z tym skutkiem prawnym, że osoba ta wykonywała je odtąd we własnem imieniu[2]. Licznych przykładów wykonywania prawa inwestytury przez wasalów korony dostarczają źródła francuskie[3] a i w Niemczech podobne przykłady spotkać można. Najwybitniejszym z nich było udzielenie księciu bawarskiemu Arnulfowi prawa inwenstytury[4] przez Henryka I.[5].

  1. Jan X. w liście do Herimanna arcyb. Kolonii z r. 921 z powodu obsadzenia biskupstwa wbrew woli króla Karola wyraźnie zaznacza »cum prisca consuetudo vigeat, qualiter nullus alicui clerico episcopatum conferre debeat, nisi rex, cui divinitus sceptra collata sunt«. Jaffé, Reg. Nr. 3564; podobnie synod w Rheims z r. 975 ekskomunikował pod przewodnictwem legatów papieskich Theobalda z Amiens zato, że został »infulatus contra regium velle«. Mansi, Conciliorum Coll. T. XIX. str. 59.
  2. Zob. Schröder, Lehrbuch der deutschen Rechtsgeschichte. Leipzig 1889 str. 451.
  3. Zob. Phillips, Kirchenrecht T. VIII. (ed. Vering). Regensburg 1889 str. 317—321, 341 i nast., tudzież Hinschius, System des katholischen Kirchenrechts II. B. Berlin 1878 str. 531 i nast.
  4. Przypis własny Wikiźródeł Błąd w druku — winno być: inwestytury.
  5. Liudpranda Antapodosis MG. SS. III. str. 293 »Aequum autem iustumque nobis videtur, ut a cæteris non dissentiens hunc regem