Strona:Władysław Abraham - Organizacja Kościoła w Polsce do połowy wieku XII.pdf/77

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

kościelne, Raczkowo, Dobrówka, Stenszewo, Wronczyn, Pobiedziska, Grzybowo, Ląd a dalej archidyakonat kaliski. Dyecezya poznańska od strony zachodniej przypierała prawdodobnie[1] do Odry, jakkolwiek nie wiadomo o ile wtedy ziemia lubuska do niej należała, północną zaś granicę tak jej jak i gnieźnieńskiej stanowił zapewne Noteć, jakkolwiek rychło, bo jeszcze przed utworzeniem biskupstwa wolińskiego, granice te więcej na północ zostały posunięte[2].

3. Znaczenie prawne zjazdu gnieźnieńskiego dla organizacyi kościoła w Polsce.


Plan podziału Polski na dyecezye i ustanowienia metropolii wyszedł najprawdopodobniej z inicyatywy Bolesława, jako władcy państwa i właściwego fundatora katedr, podobnie jak to miało miejsce w analogicznych wypadkach na Węgrzech, za czasów św. Stefana i w Danii w czasie panowania Swena Estridsona. Aby owa fundacya mogła wejść w życie, potrzebną była obok przyzwolenia osób interesowanych, których prawa fundacyą uszczuplone być mogły (nad czem w dalszym toku przy omawianiu organizacyi metropolitalnej się zastanowimy), również i zgoda czynników decydujących: cesarza i papieża. Nazwaliśmy je decydującemi dlatego, gdyż prawo stolicy apostolskiej do zezwolenia na erekcyę nowych katedr, zwłaszcza w ziemiach nowonawróconych, podówczas powszechnie na Zachodzie było uznanem, cesarz zaś jako pan zwierzchni Polski, który dopiero na zjeździe gnieźnieńskim Bolesława, przedtem tributarium, »fecit dominum«, był również właściwą

  1. Przypis własny Wikiźródeł Błąd w druku — winno być: prawdopodobnie.
  2. Zob. Röpell l. c. str. 604. Kwestya oznaczenia granic pierwotnych naszych dyecezyi, mogłaby należycie być dopiero traktowana, gdyby naukowo opracowane zostały granice polityczne tak całego państwa, jak poszczególnych ziem i kasztelanii.