Charakter ludu jest przedmiotem tak mało jeszcze badanym, że w istocie można go nazwać polem leżącem bez żadnej uprawy; pieśni bowiem, obrzędy, baśni i podania są to rzeczy często spisywane i opisywane, charakter wszakże ludu, jego uczucia i poglądy stanowiły dotąd pewną tajemnicę dla badacza; wielu bowiem, mimo, że ceniło wytwory poetyczne ludu, do wieśniaków wogólności miało pewne uprzedzenie. Dziś wiemy już w części, iż wieśniak posiada uczucia nam podobne, że poetyczność jego, chociaż czasem szorstka, płynie z serca, a miłość, uczucie owo, które przez wszystkie wieki było przedmiotem marzeń młodzieńczych, jest także własnością i wieśniaka. Kocha on całą potęgą uczucia, kocha prawdziwie, a miłość swoją upamiętnia w piosnce. I cóż w tem dziwnego? wszakże miłość jest poematem wszechludzkim. Kto jednak pragnie poznać miłość naszego ludu, musi wprzód poznać przedmiot jego miłości, więc spojrzeć na dzieweczkę wiejską.
Nie sądźmy, aby wieśniak w wyborze piękności był wybredny; hoże, rumiane lica są bodaj największą ozdobą wieśniaczki, a Parys wioskowy pewnoby berło pierwszeństwa przyznał najrumieńszej i najsilniejszej z grona. Posłuchajmy pieśni:
Marysia z sieni wybiegła,
Pod nią ziemia drży,
Na niej suknie szeleszczą,
Koło pasa dźwięczą klucze,
Koło pasa zielonego złote klucze.
Rzadko która dziewczyna chce poprzestać na swym losie; każda z nich ma nadzieję, że, jak w bajce, prędzej czy później spotka ją jaki królewicz i ofiaruje jej rękę; być może, iż tym zamkom na lodzie niejedna wiejska pię-
