Strona:Upominek. Książka zbiorowa na cześć Elizy Orzeszkowej (1866-1891).pdf/461

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

raz marek utworzony został widocznie przy pomocy imienia własnego, a to wskutek tożsamości brzmienia przy następującem pomieszaniu pojęć. W dzień św. Marka wychodzi za wieś procesja (przełożona na ten dzień w r. 802 z września) dla odwrócenia klęsk powszechnych, jak nieurodzaj, zaraza, susza. Na czas wiosenny przypadały również pogańskie pochody w pole w tymże celu, t. j. topienie Marzanny, oborywanie wsi od gradu lub zarazy, pochody do poblizkich krynic, w celu uproszenia ich pomocy przeciw suszy i t. d. Takie klęski uważano za sprawę „nieczystej siły“, djabła, w którego postaci wyobrażano je sobie nawet. A że djabły były to, jakeśmy widzieli, dusze, błądzące po za chrześcijańskiem niebem, czyli „pokutujące“, obchody więc podobne odbywały się w celu uczynienia owych mar nieszkodliwemi; ponieważ zaś wzmiankowane procesje, jako odbywające się w dzień św. Marka, uważano za poświęcone jego czci, w celu uwolnienia ludzi od takichże klęsk, przeto Marek chrześcijański nasuwał na myśl pogańską marę. Zmarli Grecy i Rzymianie, nie otrzymawszy pogrzebu lub należnych sobie ofiar, błądzili jako larwy i zsyłali na potomków nieurodzaj i chorobę. To też św. Marek, na równi z innymi ewangelistami, odgrywa ważną rolę w zażegnywaniach siły nieczystej. Podobnych pomieszań świętych chrześcijańskich z istotami pogańskiemi spotyka się mnóstwo w podaniach i zabobonach pogańskich z zabarwieniem chrześcijańskiem.


Warszawa.Władysław Niedźwiedzki.