Strona:Upominek. Książka zbiorowa na cześć Elizy Orzeszkowej (1866-1891).pdf/291

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Tu sierota opisuje szczegółowo złe postępowanie m acochy: „Gdy mię ubiera, po ziemi mię włóczy; gdy myje, nakręca mi szyję; jak chleba daje, to wprzód wyłaje; swoim dziateczkom na półmiskach daje, mnie, sieroteczce, ledwo w skorupeczce; swoje dziateczki w pościółkę układa, a mnie, sieroteczce, kamiuszczków nakłada!“
Fantazja ludowa nie zatrzymuje się na tym obrazie. Oburzona matka wstaje z grobu i idzie do dawnego domu swego; gdy weszła, światło koło niej zajaśniało; dzieci ją poznały, witają, skarżą się, jeść proszą; ona najmłodszego, głodnego i zziębłego synka własną piersią ogrzewa i karmi; ale musi wracać do grobu; więc nakazuje dziatwie, żeby matki drugiej słuchały, zgorszenia nie dawały i ucieka na cmentarz. Macocha słyszy gwar i psów szczekanie, zrywa się w trwodze, budzi męża, powiadając, że widzi jeszcze ten palec, którym jej groziła „nieboszczka jego miła“; że była tu w jasności i dzieci pieściła; że po jej oddaleniu się przybyła Boża Rodzicielka, zbliżyła się ku łożu i palcem groziła, mówiąc, żem „nad zwierzę okrutniejsza“. Pod wpływem podwójnego widzenia tego mięknie twarde serce macochy. Oddaje się ona cała „Królowej niebieskiej“; przyrzeka, że dzieci mieć w niej będą odtąd matkę, a w domu zgoda zawsze panować będzie.

Pieśni innych ludów słowiańskich nie ustępują w piękności i rzewności naszym, gdy chodzi o sierotę. Podobne do naszych tego rodzaju znajdują się w obfitości w literaturze ludowej czeskiej, ruskiej itd. I tam głębokie współczucie dla doli sierocej wywołało tony zpod serca i śliczne obrazowanie. Śmiało więc wyrzec można o gminie polskim i słowiańskim słowami Ozeasza proroka: „W tobie sierotka znajduje miłosierdzie“.


Warszawa.Jan Karłowicz.