Strona:Thomas Carlyle - Bohaterowie.pdf/191

koniecznem, aby człowiek sam odkrył prawdę, w którą ma wierzyć, jakbądźkolwiek szczerze ma w nią uwierzyć. Wielki człowiek, powiedzieliśmy, zawsze jest szczery, to właśnie tworzy najpierwszy warunek jego istnienia; niekażdy jednak potrzebuje być wielkim, aby być szczerym; nie jest to wcale koniecznością naturalną wszystkich epok, z wyjątkiem jedynie pewnych zepsutych i nieszczęsnych okresów czasu. Człowiek potrafi uwierzyć i uczynić swojem to, co wziął od innego, i to z wdzięcznością bez granic dla tego innego! Zasługę oryginalności tworzy nie nowość, lecz szczerość. Człowiek, który wierzy, jest oryginalny; w cobądźkolwiek wierzy, wierzy dla siebie, nie zaś dla kogoś. Każdy z synów Adama zdoła stać się człowiekiem szczerym i pod tym względem oryginalnym; żaden śmiertelnik nie może być skazany na to, aby był nieszczerym. Wieki całe, to, co nazywamy wiekami wiary, są oryginalne; wszyscy ludzie w nich, lub większość, są szczerzy. Są to wieki wielkie i płodne; każdy pracownik, we wszystkich sferach, pracuje nie nad pozorem, lecz nad substancyą, i każda praca rodzi owoc; suma ogólna takiej pracy jest wielka, — wszystko tam bowiem, o ile jest szczere, dąży do jednego celu; wszystko tam dodatnie, nic ujemnego. To jest jedność prawdziwa, monarchizm prawdziwy, prawość, wszystko, co prawdziwe i błogosławione, o ile ta biedna ziemia może obdarzyć błogosławieństwem człowieka!
 Cześć dla bohaterów? Mój Boże! byleby tylko człowiek żył sam przez się, byleby był oryginalny i szczery, lub jakkolwiek to nazwiemy, a niechybnie najmniej będzie usposobiony do szanowania i wierze-