siły, poczucie, że się jest kółkiem, poruszanem przez jakiś potworny aparat, a jednocześnie odpowiedzialnym za to, co ten aparat sprawia — to jest stan duszy człowieka wczuwającego się w stan rzeczy, w życie takie, jakiem je zna nowoczesna ludzkość. Wczuwać się: poco się wczuwać? Być posuwanym, poruszanym, wytworzyć sobie profesyonalną moralność kółka, trybiku. Być tu człowiekiem, czuć, jak człowiek — niepodobna. Przybyszewski jest wyrażeniem tego, co czyni życie nowoczesne z człowieka. Coś niewidzialnego niszczy, coś niewidzialnego, nieznanego dławi. Czy to fikcya mistycyzmu Przybyszewskiego? Wygodne tłomaczenie. Przybyszewski nie jest pisarzem społecznym w przeciętnem znaczeniu słowa. On jest czemś więcej: on jest świadkiem martyrologii człowieka, duszy twórczej w obecnem społeczeństwie. On jest tą treścią, jaką musi mieć człowiek współczesny w sobie, gdy jest szczery: rozpacz. W nim jest ta sama siła, która wypędzała na puszczę pierwszych eremitów w ginącym starożytnym świecie. Przybyszewski jest tak typowy, że jest więcej
