Strona:Stanisław Brzozowski - Współczesna powieść polska.djvu/104

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

rom i nie spostrzegli, że szkic o Prusie psychologu byłby bardzo ciekawy, a psychologia erotyzmu jest u niego bezwzględnie najgłębszą z pośród wszystkich powieściopisarzy tego pokolenia, jeżeli nie w ogóle w Polsce. Właściwie Prus jest naszym najbardziej europejskim pisarzem tej generacyi. Posiada on dojrzałość umysłową człowieka nowoczesnej kultury i kulturę tę zna i odczuwa. Takie coup de force jak odtworzenie Paryża, którego Prus nigdy nie widział, świadczy o niezmiernie silnej intuicyi społecznej. Mówi się wiele o spostrzegawczości Reymonta. Jest to znowu jedna z legend, puszczanych w obieg przez młodą Polskę. Spostrzeganie nie jest faktem czysto zmysłowym. O wartości spostrzeżeń rozstrzygają nasze interesy, zwracające nas ku światu bogactwo, wielostronność kategoryi zainteresowania. Z tego punktu widzenia zestawieni z Prusem wszyscy inni pisarze polscy są nędzarzami. Prus nie czuje się wykolejeńcem w nowoczesnem życiu, kocha je i ufa mu. To też liczba spraw, rzeczy, typów, obchodzących go jest niezmierna. Żaden z innych pisarzy tej