Strona:Samuel - Adalberg - Księga przysłów.djvu/95

405 Z Bogiem żyje, a djabła ma za kołnierzem.

  Faryzeusz, obłudnik.

406 Z kim Bóg, temu snadnie. — Łos. Dźw.
407 Z kim Bóg, ten bije. — Ryś. cnt. 18; Czel. 355; Wójc. Prz. I. 30.

  Z kim Bóg, ten bije, przypowieść to dawna. Bącz. Prz.

408 Z Panem Bogiem do wójta się nie idzie.
409 Z Panem Bogiem i z pierogiem.

  Ruszaj sobie dalej, nic nie wskórasz.

410 Z Panem Bogiem łatwiej, niż z ludźmi.
411 Z Panem Bogiem nie wojować.

412 Żaden tego nie nawróci, od kogo Bóg twarz odwróci. — Ryś. append; Żup. 2; Kolb. VIII. 272.

Bój.
 1 Bez boju niema wiecznego pokoju.

 2 W boju usarz kopją na czele, kozak natarciem z boku, ajduk rusznicą z zasadzki wiele dokazują. — Zabcz. Et. 20.

Ból.
 1 Ból bólowi nie równy.
 2 Ból, jeśli mały, ja go znoszę; jeśli wielki, on mnie.

 3 Ból każdy mniejszy, zda się nanieznośniejszy. — Knap. 41; Ern. 994; Wójc. Przyp. 137.

 4 Ból mały znośny, wielki krótki. — Knap. 41; Ern. 994; Żup. 29.
 5 Ból milczeć nie umie (nie da). — Knap. 41; Ern. 994.

  Ból miczeć nie umie. Now. 7; Czel. 29.

 6 Bólu nie małe ulżenie, płacz ktemu wypowiedzenie. — Knap. 42; Ern. 994; Wójc. Przyp. 138.

 7 Ból w łokciu a ból po stracie małżonka mocny, lecz nie długi. — Łysk. 55.

  Tak to bolesno komu żona umrze, jako kiedy kto zabije się w łokieć. Ryś. cnt. 15.

 8 Ból wszelki nie tak się czuje, gdy go kto lekko przyjmuje. — Knap. 42; Ern. 994; Wójc. Przyp. 137.

 9 Ból za czasem ustaje. — Knap. 42; Em. 1463.
10 Lżej ból cierpimy, spólny z drugimi. — Knap. 457; Now. 45; Czel. 159.

11 Nie wielkie bólu ulżenie, toż cierpiących zgromadzenie. — Knap. 704; Ern. 1174.

12 Tajemny ból cięższy. — Knap. 1152.

  Skryty ból cięższy. Now. 89.

13 Wie każdy najlepiej, gdzie go ból ciśnie. — Lom. 34.
14 Więcej krzyku niż bólu.

Bór.
 1 Boru i lasu — do czasu.
 2 Chyłem borem, czarnym szlakiem. — Ryś. cnt. 2.

  Odm. Chyłkiem, borem, czarnym szlakiem.

  T. j. robić co zdradziecko, podstępnie. Czarny szlak=droga graniczna, którą tatarzy do Polski wkraczali. Obszerniej ob. u Wójcickiego. Przysł. II. 37 i Obrazy Starod. II. 74.

 3 Do boru szyszki wozić.

 4 Do boru weź powróz i siekierę, a w drogę się odziej i chleb miej, żebyś nie prosił.

 5 Od boru do lasa, od źródła do rzeki! — Kolb. VIII. 263.

Bót ob. But.

Brać. Brać się.
 1 Bierz, co chcesz, tylko jego nie ruszaj.
 2 Bierze, gdzie nie położył. — Trotz, p. w. Brać; Czel. 539; Mas. 53.
 3 Bierze, jak za dobre czasy.
 4 Bierze, jak za pszenicę.
 5 Bierzé, kiej cé dają. — Cen. Kasz. 18.
 6 Bierze się, jak pies do jeża (jak zając do kobyliny, jak żyd do słoniny).

  Bez chęci.

 7 Bierze się z motyką na słońce. — Cinć. 5.
 8 Bóg dał ręce, żeby brać. — Czel. 48; Mas. 300.

  Pąn Bóg déł ná to ręce, żebé brać. Cen. Kasz. 18.

 9 Brać tam trudno, gdzie niemasz nic. — Knap. 43; Now. 7; Czel. 176.

  Brać tam trudno, gdzie niemasz. Mon. Gr. 310.

10 Brać trudno, gdzie niemasz. — Knap. 282.

  Brać tam, gdzie niemasz, trudno. Knap. 361.

11 Dwa razy bierz, a raz łykaj.
12 Gdy brać, to są bracia; gdy dać, nic ma braci.
13 Gdzie nic nima, ani śmierć nie biere. — Cinć. 15.
14 Jedno bierz jest lepsze, niż dwa będziesz brał. — Now. 29.
15 Jednym bierze, drugim dawa.
16 Każdy radniej bierze, niżli daje. — Jagod.
17 Kocie (ma) oczy, to bierze, co zoczy. — Kolb. VIII. 256.

18 Kto nieoszczędnie ustawnie bierze, by miał nawięcej, wkrótce wybierze. — Knap. 388; Ern. 1331.

19 Łatwiej brać, niż dać. — Ern. 631.

  Łacniej jest brać, niżli dawać. Petr. Et.

20 Mądry bierze, a głupi daje. — Czel. 48; Mas. 300.
21 Miło brać, a ciężko dać. — Knap. 1269.
22 Na cudzy karb brać łacno. — Knap. 111.
23 Nie będziesz brał, nie będziesz miał.
24 Nie bierz, czegoś (gdzieś) nie położył. — Knap. 551.

  Nie bierz, coś nie położył. Now. 58. § Czegoś nie położył, tego nie bierz. Wokab. z r. 1580.

25 Sam Bóg nie bierze, gdzie niemasz nic. — Ryś. cnt. 14.