Bochen.
Jaki bochen, taka skórka; jaka matka, taka córka. — Mas. 23.
Bochnia.
Bez Bochni i Wieliczki, nie warta Polska łojowej świéczki.
Bocian.
1 Albom ja bocian, żebym świat czyścił.
Bociana zowią: czyściświat. Szuf. Wéjże tego bociana, jako świat chce czyścić. Okul. Coś za bocian świat czyścić? Gaw. Siel. II. Poszlibyśmy na bociana, gdybyśmy chcieli świat czyścić z dziwaków. Pot. Syl. Co mi za bocian świat czyścić! zwyczajna to jest przypowieść, kiedy kto grzechy ludzkie i defekta cenzuruje i onym przymawia. Skrup.
„Pomiędzy polskim ludem krąży powiastka, że Chrystus Pan, jakiegoś obmówcę zamienił w bociana i kazał mu odtąd świat i plugastwa oczyszczać.” Wójc. Zar. II. 71.
2 Bocianię z nosa, znać żórawię z szyji. — Wad. Dan.
3 Bociek jest! wiosny wiest.
4 Boćki siadły w gniazda, będzie stała przazda. — Kalend powsz. Wildta r. 1854.
Wyrazu przazda w słownikach odszukać nie mogłem.
5 Chociaż boćki już przylecą, czasem śnieżne wiatry miecą.
6 Gdzie bocian, tam pokój.
7 Jak bocian przyleci, możecie wyjść na dwór dzieci. — Chocisz. I. 628; Żup. 42.
8 Jaki mi bocian świat czyścić!
9 Kiedy bociek w gnieździe siedzi, to pociecha wam są siedzi; a nad czyją, nad chałupą, z tym nie będzie latoś krucho. — Kalend. powsz. Wildta, r. 1854.
10 Nie wadzi na boćka rzucić. — Ryś. cnt. 10.
„To jest, że spłoszyć go rzuceniem kija, lub kamieniem można, byle nie zranić, a co gorsza zabić, jak objaśnia to przysłowie rękopis z r. 1656.” Wójc. Zar. II. 74.
Bociek ob. Bocian.
Boczarski.
Wyszedł, jak Boczarski na młynie.
Odm. Zarobił, jak Boczarski na młynie w Lublinie.
Boćki.
1 Boćkowskiego prawa artykuły niejedną cnotę wykuły. — Lip. M. 239.
„Boćki w wdztwie podlaskim słynęły wyrabianiem w znacznej ilości dyscyplin, kańczuków i harapów. Utrzymuje się podanie, iż większą część nałożonej przez szwedów daniny zastąpili mieszczanie wzmiankowanemi wyrobami. Dyscypliny tutejsze znane były w całej Polsce młodzi szkolnej pod nazwą: monitora boćkowskiego (upominacza), który rozum do głowy napędzał i karcił zdrożności młodociane.” Lip. M. 239; Dar. 122.
2 Monitor boćkowski.
Wyrażenia tego używa Pol w
Przyp. Bened. Winnickiego, mówiąc:
Jeszcześ mi nie wyrósł z pod władzy ojcowskiej
Mam jeszcze ów samy monitor boćkowski.
3 Najdobitniejsze prawo w Boćkach. — Lip. M. 257; Dar. 122.
Boćwina.
1 Do boćwinki połóż (dołóż) słoninki.
2 Wychował się na boćwinie.
Nieokrzesany, grundal.
Bodajki.
Ludzkie bodajki na dobre nie wychodzą.
Bodajki = nieszczere życzenia, przekleństwa.
Bodłak ob. Bodziak.
Bodziak.
1 Bodziaka nie ciśnij, bo ukole. — Żegl. II. 295.
T. j. nie drażnij złego, nie budź licha. Bodziak v. bodłak=bodąca roślina, pełna kolców. Knapski (str. 150) i Żeglicki (wyd. I, str. 182) cytują przysłowie to po rusińsku: bodlaka nie tysni, ukolet.
2 Nie zbierają z bodłaku fig. — Sekl. Ew; Kulig. Her.
Bogacić się.
1 Bóg temu odpłaci, kto się z cudzego bogaci.
2 Kto się prędko bogaci, czasem dobrze przypłaci.
3 Kto się prędko zbogaci, cnotą tego przypłaci. — Knap. 37.
Kto się prędko zbogaci, duszą tego przypłaci. Knap. 37; Czel. 167; Mas. 290.
4 Kto się rychło źle zbogaci, wszystko rychło źle utraci. — Knap. 398; Wójc. Przyp. 171.
Wszystko rychło źle utraci, kto się rychło źle zbogaci. Ern. 158. Kto się rychło zbogaci, rychło stracić może. Now. 40.
5 Lepiej jest świnię stracić, niż się czyją krzywdą zbogacić.
6 Nim się kto zbogaci, wprzód frycowe opłaci.
7 Wòn sę chceł za chutko zbògacéc, dlá teho wszétko straceł. — Cen. Kasz. 22.
Bogactwo.
1 Bogactwa często powód do złego. — Knap. 30; Ern. 875.
2 Bogactwa, ród i godności są piękne pokrywki złości. — Knap. 31; Wójc. Przyp. 102; Czel. 166.
3 Bogactwa teraz przodkują, cnoty im ustępują. — Knap. 31; Ern. 875; Flor. 120; Wójc. Przyp. 136; Czel. 164.
Bogactwa teraz przodkują, a cnoty ustępują. Mon. Ench. 179; Gr. Lat. 410; Mon. Gr. 369.
4 Bogactwa tę własność mają, mądrego głupim działają. — Knap. 31; Wójc. Przyp. 103; Czel. 168.
Bogactwa tę własność mają, że głupiego mądrym czynią. Ern. 875.
