Strona:Samuel - Adalberg - Księga przysłów.djvu/75

Bić. Bić się.
 1 Ali się wnet biją, ali z sobą piją. — Biel. Sejm.

  T. j. i do zwady i do zgody skorzy.

 2 Bić, zabić, niech bydźie co kce. — Koś. 102.
 3 Biją, a płakać nie dają.
 4 Bij, a duchu słuchaj.
 5 Bije a placze. — Gem. I. 12.
 6 Bij, a słuchaj czy żyje.
 7 Bije, jak krajką przez pierzynę.

  Odm. Biłże go bił, krajką przez pierzynę.

 8 Bije na bark. — Ryś. cnt. 1.

  Zły, narowisty, krnąbrny. — Bark = wyższa i grubsza część przedniej nogi u zwierząt.

 9 Bije się, jak czajka za dzieci.
10 Bije się, jak ryba o lód (pod lodem).

  Tchórze w Polszcze mawiali: bij go, kiedy.... Jabł. rkp.

12 Bij, kiej mas kij.
13 Bij, pan zapłaci.
14 Bij tego, co w pończoszkach.

15 Dla rany się nie bić, dla pochmiela nie pić. — Ryś. cnt. 3; Wójc. Przyp. 9.

  Dla rany się nie bić, dla choroby nie pić, dla dworszczyzny nie fochować — chłopa nieśmiałego. Zabcz. Et. 11; Wójc. Przyp. 124.

16 Gdzie biją, to uciekać; gdzie dają, to brać. — Ulan. 321.
17 Gdzie się dwóch bije, są i dla trzeciego kije. — Kolb. VIII. 254.
18 I bije i głaszcze. — Gem. I. 53.
19 I bije i łaje i płakać nie daje.
20 Jak wróble na sówkę, na mię biją. — Knap. 1269; Trotz, p. w. Sowa.

  Wóni na nieho biją, jak warne na sowę. Cen. Kasz. 14. § Bijesz na to, jak wróbel na sówkę. Gorcz. Za swym szedł zdaniem, jako ptak na sówkę, niemasz też dziwu, że wpadł w samołówkę. Pot. Syl.

21 Jedna ręką bije, drugą głaszcze. — Dykc. I. 142; Mas. 305.

  Jedną ręką głaszcze, a drugą bije. Now. 10.

22 Já ce mdę biła, a na psa zdrza. — Cen. Kasz. 10.

  Já cę bądę prała (biła), a na psa zdrzała. Pobł. 115.

23 Kiedy bić, to po tatarsku.

  Co się zmieści.

24 Kiedy nie biją, to jeszcze nie boli.
25 Kto bije, bywa też i bity. — Rej. Żyw; Szym. Siel.

  Kto bije, bywa bit. Petr. Pol.

26 Kto bije, ten i łaje. — Now. 36.
27 Kto bije, ten się bije.

28 Kto chce kogo bić, musi sam przy tym być. — Ryś. cnt. 6; Czel. 369.

  Musi sam być przy tym, kto chce bić; a kto bije, bywa też ubitym. Szym Siel.

29 Łacno bić tego, co się powali. — Knap. 411; Dąbr. 8.

  Łatwo bić tego, co się nie broni. Now. 46.

30 Na co go bić, kiedy sam nie chce. — Koś. 100.
31 Na swoim śmieciu i wióry biją.
32 Na to biją, żeby bolało. — Linde, p. w. Boleć.

  Na to biją, aby bolało. Cinć. 25.

33 Nie bij, a nie głaszcz. — Gem. II. 177; Żegl. II. 155:
34 Niechże będzie jak bywało: kiedy bili, to bolało. — Cinć. 27.
35 Nie za to ją bito, że chodziła w żyto.
36 Od pięty do głowy go zbito. — Dykc. II. 32.

37 O wymówkę nie trudno, kto się bić nie chce. — Żegl. I. 121; Żegl. II. 189.

  O wymówkę nie trudno, kto się bić nie może. Żegl. II. 189.

38 Prawi dziecię, że go bito, ale nie mówi za co. — Czel. 357.
39 Tu bij, tu nie wyleź.

  Położenie bez wyjścia.

40 Ubiwszy nie dadzą się napłakać. — Ryś. cnt. 16.

  Ubiwszy nie dasz się napłakać. Knap. 1184. Wybiwszy, napłakać się nie da. Gem. I. 152. Biją, a płakać nie dają.

41 Wrzeszczy, a jeszcze go nie biją. — Dykc. II. 32.
42 Zbił go, jak sto djabłów (jak kota w worze).
43 Zbił go na kwaśne jabłko. — Dykc. I. 134; Kolb. VIII. 271.

  Odm. Zbić kogo na gorzkie (leśne) jabłko.

Biec.
 1 Biega jak chart.
 2 Biega, jak kot w marcu.
 3 Biega, jako kot ogorzały. — Trotz, p. w. Kot.

  Biegają, jak koci oparzeni. Rok. Biega, jako kot zagorzały. Pot. Arg. Biega, jako ogorzały kot, to tam, to sam. Żarty.

 4 Biega, jako zatrwożona koza, kiedy ją wilk goni. — Rej. Zw.
 5 Biegają, jak charci za lisem. — Jabł. Ez.

 6 Biega z nim, by z wilczą skórą po kolędzie. — Ryś. cnt. 1; Wójc. Prz. I. 89; Czel. 457; Wurzb. 148; Kolb. M. I. 96.

  Biegać, jak z wilczą skórą po kolędzie. Wójc. Przyp. I. 22; Wójc. Zar. II. 392. Nie daj pannie próżnować, niechaj szyje, przędzie, Lepiej niż po ulicach biega po kolędzie. Rej. Wiz.

  O kolędach ob. u Wójcickiego (Przysł. I. 89).

 7 Bieży, by miał szyję złomie. — Rej. Zwierz.

 8 Bieży (ucieka), jak gdyby mu kto przyprawił skrzydła. — Chrośc. Phars.

 9 Bieży jak koń. — Dykc. II. 18.
10 Bieży jak na ogień.

  Jak na ogień tam bieżą. Trotz, p. w. Ogień.

11 Bieży, jakoby pod nim kto zapalił prochy. — Pot. Now.
12 Bieży jako ptak. — P. Kochan. Jer.