Jako znaną przypowieść, podaje Lipiński z rękop. XVII wieku.
118 Znajdzie się, jako mówią, szydło na niecnotliwej baby motowidło. — Pot. Arg.
119 Zródź baba dziecko, a babie sto lat.
Zródź baba dziecko, a baba nie może. Wójc. Prz. III. 181. Stwórz baba dziecię, kiedy go nie masz. Frischb. II. 216.
„Stefanowi Batoremu, pomiędzy główniejszemi warunkami, włożono i ten w Pacta conventa, ażeby się z królewną Anną Jagiellonką, przeszło pięćdziesiąt lat wtedy mającą, ożenił. Po ślubie niektórzy z senatorów, składając państwu młodym powinszowania, tak dalece się zapomnieli, że się przytym odezwali z życzeniem doczekania się jak najprędzej potomka płci męskiej. „Zródź babo dziecko, a babie sto lat,” wyrzekło wielu, śmiejąc się z takowych życzeń i stąd, gdy kto żąda rzeczy nadzwyczajnych, używamy powyższego przysłowia.“ — Wójc. Prz. III. 181; Wurzb. 55; Schn. II. 1.
Baba (wzgórze).
Pod Babą leżał.
Tak nazywało się dawniej wzgórze w obrębie gminy Zniesienia pod Lwowem. W w. XVII, w czasie wojen tureckich i tatarskich, zakładano obozy i szańce na Zniesieniu. Stąd też jeszcze w zeszłym wieku było używane u ludu przysłowie: pod Babą leżał. Ob. Schn. II. 16.
Babczyńce.
Babczyniecka ziemia.
Babczyńce w gub. podolskiej, pow. jampolskim. Epitet urodzajnej ziemi.
Babia góra (Baba).
1 A od Baby zawierucha.
„Babia góra służy ludowi sielskiemu za prawdziwy barometr. W przysłowiu: a od baby zawierucha ostrzega góral sąsiada swego o nadchodzącej nieodzownej burzy.” Schn. II. 15 i 35.
2 Gdy mgła o Babią górę podczas żniw zaczepi, uciekajmy z zbożem, bo się wszystko zlepi. — Wierzb. 198.
3 Na Babiej górze siedzi djabeł w dziurze.
Babiec.
Uroda z Babca.
„Mówią o ludziach brzydkich, mających pretensje do piękności; pod Sierpcem są trzy wioski tego nazwiska.” A. Prawdzic, Koresp. Płocki, 1885. N. 99.
Babie lato.
1 Babie lato: trzy dni deszczu, jeden dzień pogody.
2 Babskie lato czasem się opłaci, lecz od Judy już są grudy, ciepło się traci. — Kal. Ciesz. 678.
3 Kiedy lato babie, nie jeżdżaj między drzewami na szkapie. — Chocisz. I. 637; Żup. 63.
Babilon.
1 Babilońska konfuzja.
Jęła się ciebie babilońska konfuzja. Pim. Kam; Lip. M. 250.
Nieład, zamięszanie, zawód, jak przy budowie wieży babilońskiej.
2 Myśleć o wieży babilońskiej. — Wójc. Prz. II. 88; Lip. M. 256.
Nie zamki jakie na powietrzu kryślę, ani o wieżach babilońskich myślę. Wąch. W.
3 Stawiać wieżę babilońską. — Lip. M. 265.
Zajmować się niemożliwemi do urzeczywistnienia rzeczami, robić co bezpodstawnie, próżną nadzieją się cieszyć.
4 To prawdziwa Babilonja. — Wójc. Prz. II. 91; Lip. M. 266.
Prawdziwa wieża babilońska (zamięszanie babilońskie). Lip. M. 263 i 271.
5 Wysoki, jak babilońska wieża.
Babin.
1 Musiał to w Babinie słyszeć. — Ryś. cnt. 9; Wójc. Prz. I. 11; Czel. 483; Wurzb. 46; Lip. M. 256; Dar. 109.
Bajki, plotki, nieprawdopodobne, przeinaczone rzeczy.
2 Rycerz z babińskiej wyprawy. — Wójc. Prz. I. 23 i III. 12; Czel. 483; Wurzb. 51; Dar. 109.
Mężny, jako rycerz z babińskiej wyprawy. Lip. M. 255. — Wielki tchórz; gębą śmiały.
3 Rzeczpospolita babińska. — Dar. 109.
O dziejach Rzeczp. Babińsk. i wiążących się z nią przysłowiach, ob. jeszcze u Wójcickiego (Przysł. III. 12), „Morokozmea Babińskie“ przez Wiszniewskiego (Hist. Lit. VI. 619), a następnie przez Darowskiego (str. 9) przedrukowane.
Babin mróz.
Babin mróz zamroził w połoninach karpackich babę czarownicę.
Odm. Już się baba zamroziła.
O przysłowiu tym ob. Encykl. Galicji, Schneidra, II. 169.
Babka ob. Baba.
Babka (moneta).
1 Przyłóż babkę ku babce, budą kapce. — Schn. II. 180.
Zbieraj, a uzbierasz.
2 Za babkę bym i kozę przez Tatry gnał. — Schn. II. 179.
Babska.
Panna Babska.
Od babienia, w znaczeniu akuszerki. Wyrażenie z mowy XVII-go wieku. Por. Dar. 2.
Bachmat.
1 Idę na wyprawę, choć bachmata zdobędę.
Wracający z wypraw przeciw tatarom, jako łup przyprowadzali ze sobą konie tatarskie, czyli t. zw. bachmaty. Ob. Schn. II. 194.
2 Żebyś się twą zdobyczą na bachmata nieutuczył. — Schn. II. 194.
