człowiek szczęście znosi, skąd polska przypowieść: chleb ma rogi, rozbodzie, t. j. swawolnych czyni. Petr. Et. Miewa chleb rogi. Młodź Kaz. II. Chleb ma rogi, co dającego tryksa. Młódź. Kaz. II. Nie sam chleb, i niewola ma przy nogach rogi. Pot. Arg. Miewa chleb rogi u tych, którzy go zażyć dobrze nie umieją. Kiers. Kaz.
124 Ma z gębę chleba. — Trotz, p. w. Chleb.
Ile mu go potrzeba.
125 Milszy chleb własny razowy, niż pański nie zawsze zdrowy.
Odm. Milszy chleb razowy własny, niżli pańskie placki.
126 Na ból głowy lekarstwo chleb. — Knap. 524; Ern. 574; Dąbr. 9; Now. 54.
127 Na cudzy chleb i noża naostrzyć nie wadzi. — Burl.
128 Na cudzym chlebie chce mi się ciebie.
Gdy kto zamyśla o żeniaczce, nie mając żadnej własności i tylko siedząc na cudzym.
129 Na cudzym chlebie dobrze hojnym być.—Kosz. Lor.
130 Na lekki chleb się udał. — Knap. 532.
Chce bez pracy, bez trudów żyć, nie prostą drogą idzie.
131 Na świecie za chlebem wszystko. — Gospod. 75.
132 Nic po chlebie, kiedy brak zębów.
133 Nie biały chleb, ale żemła. — Knap. 608; Ern. 1071; Flor. 188; Wójc. Prz. III. 6.
Nie kijem, ale pałką.
134 Niech cię chleb obsiądzie.
Życzę ci wszelkiego szczęścia.
135 Nie dospać trzeba, kto chce dostać chleba. — Knap. 577; Ern. 136; Now. 60; Czel. 427; Mas. 25.
Nie dospać trzeba, kto chce dość mieć chleba. Knap. 577; Flor. 21. Trzeba nie dospać, kto chce chleba dostać. Wójc. Przyp. 184; Żup. 3. Nie zaspać trzeba, jesi chcesz chleba. Cinć. 26. § Długo pracować i nie dospać trzeba, jako nauki, tak nabędziesz chleba. Bar. Lut.
136 Nie godzien chleba, kto nań robić nie chce. — Damb. Kaz.
137 Nie każdy szczęśliwy, co ma dużo chleba.
138 Nie łaknie, kto nie chce jeść chleba. — Now. 61.
139 Nie rzucaj chleba, bo go sam nie będziesz miał.
140 Nie szkoda mu chleba.
Jako mówią: nie szkoda... Rej. Zwierz.
Jest pracowity, uczciwy.
141 Nie trzeba chlebem gardzić. — Cinć. 26.
142 Nie trzeba przez chleb chleba szukać. — Feder. rkp.
143 Nie wczas dają chleba husto, kiedy zębów w gębie pusto. — Ryś. cnt. 11; Czel. 47; Mas 113.
Nie wczas dajesz chleba.... Knap. 200; Wójc. Przyp. 117. Rusin mówi: dopiero dajesz chleba husto.... Flor. 14. § Pospolicie bywa: kiedy nawięcej chleba narobimy, aliści zębów nie będzie. Rej. Zw. Nie nowa to, że się chleb dopiero dostanie, Gdy żywota na schyłku, a zębów nie stanie. Mom. Zje ząb, nim chleba doczeka się drugi. Pot. Syl.
144 Nie zabraknie temu chleba, komu nie wiele potrzeba.
145 Nie z jednego pieca chleb jadał.
Z różnych pieców chleb jeść potrzeba. Gem. II. 394. Z różnych pieców chleb jeść nie zawadzi. Żegl. II. 308. Nic z jednego pieca chleb jadał. Trotz, p. w. Piec; Dykc. II. 170; Now. 8; Lom. 25; Mas. 73; Kolb. VIII. 263 i III. 200; Cinć. 29. Wòn nie z jedècho pieca chléb jádł. Cen. Kasz. 6. § Chleba z różnych pieców kosztował. Zabcz. Mars. Jadałem ja z wielu w życiu chleb pieczywa. Piotr. Sat.
146 Nikomu z nieba nie spada pieczywo chleba.
Pracować trzeba.
147 Od chleba i soli głowa nie boli.
148 Odwaga pół chleba, abo cały pccen precz. — Cinć. 29.
149 O nóz łatwij, aby chlib but. — Ulan. 321.
150 Partyka chleba, jak chłopu do kosy.
151 Patrz tego, z czego masz chleb.
152 Pódź chlebiczku, zjém cie, a nie zarobieni cie. — Cinć. 32.
O leniwym.
153 Przy chlebie chce mi się ciebie. — Przyb. rkp.
154 Przyczyniać trzeba chleba do chleba. — Knap. 953; Flor. 5; Dąbr. 12; Wójc. Przyp. 149; Now. 83.
155 Rzuć chleb i sól po za siebie, a zawsze przed tobą będzie.
Pomagaj chętnie innym, i tobie kiedyś pomogą.
156 Słowa się mówią, chleb się je.
157 Smaczny chleb kradziony. — Ryś. cnt. 14; Czel. 147; Mas. 268.
158 Szanuj tego, czyj chleb jesz.
159 Szkoda takim chleba dać, co się oń sami nie starają. — Papr. K.
160 Tam chleb w niedzielę tylko jeść można.
Niedostatek, nędza.
161 Tegoż pieczywa chlebem oddać. — Trotz, p. w. Pieczywo.
Wet za wet, jak ty mnie, tak ja tobie.
162 Ten pan, który ma chleba z gębę. — Bar. Lut.
T. j. kto ma chleba tyle, ile mu potrzeba. — Gdyć dał Bóg żyć poczciwie, a masz z gębę chleba, Powiedz sam, jakoś dobry, czegoć więcej trzeba? Papr. K.
163 Trudno piec chleb, gdzie mąki nie będzie.
...., jako ono mówią: trudno piec.... Wuj. Post.
