Odm. Kiedy kobieta chleb piecze i bieliznę pierze, ledwo jej ze złości djabeł nie bierze.
82 Kiedy jest chleb przy wodzie, to głód nie dobodzie.
83 Kiedy masz chleb, nie szukaj kołacza.
84 Kiedy się chlebem nie naje, to bułką nie nasyci.
85 Komu chleb zaszkodzi, a komu kij pomoże.
86 Komu z chleba, temu i noża nie trzeba. — Flor. 68.
Komu z chleba, to i noża nie trzeba. Frischb. II. 207.
87 Kpij z biedy, kiedy jest chleb. — Petr. 175.
88 Krajany chleb nie ma pana. — Now. 35.
89 Kto chleba nie chce, kija godzien. — Knap. 372.
90 Kto chleba nie chce, nie godzien kołacza. — Knap. 372; Żup. 20.
91 Kto chleba nie żałuje, nigdy ten nie traci. — Łapcz.
92 Kto chleb ciska, ten go po śmierci będzie zbierał.
93 Kto chlebem gardzi, to nim Pan Bóg bardziéj. — Kolb. XV. 320.
Kto chlebem gardzi, to chléb nim bardzi. Koś. 99.
94 Kto chleb jada, ten mocny.
95 Kto chleb ma, a szuka kołace, to straci chleb i kołace. — Frischb. II. 207.
96 Kto chleb nosi, oń (o niego się) nie prosi.
97 Kto chleb nosi, tego też chleb nosi. — Sł. Wil. p. w. Chleb.
Kto rządnie żyje, ten i ma.
98 Kto czyj chleb je, ma mu być koniecznie powinien.
Mamy tę przypowieść: kto chleb je.... Lis. T.
99 Kto czyj chleb je, tego piosnkę śpiewa.
Czyj chleb jedzą goście, tego też piosnkę śpiewają. Damb. Kaz.
100 Kto dał zęby, da i chleb. — Ryś. cnt. 6; Knap. 377; Ern. 252; Dąbr. 6; Trotz, p. w. Ząb; Now. 36.
Kto dał zęby, da i chleb do gęby. Flor. 29; Mon. Ench. 197; Mon. Gr. 392. Kto dał zęby, da i do gęby. Czel. 4; Mas. 6. Gdo dáł zęby, dá też chléb do gęby. Cinć. 13.
101 Kto dwa chleby jada, ten może zatyć.
T. j. kto ma dwa urzędy, dwa źródła zarobku i t. p., może dojść do majątku.
102 Kto ma chleb, niech nie szuka kołaczów. — Frischb. I. 299; Mas. 352.
103 Kto ma chleb, obejdzie się bez noża; a kto go nie ma, nóż mu nie pomoże. — Kolb. III. 199.
104 Kto ma chleb, szuka bułki.
105 Kto ma chleb, ten ma wszystko.
106 Kto ma chleb, znajdzie i nóż do niego. — Lom. 17.
Odm. Kto ma chleb, temu o nóż nie truduo.
107 Kto ma panem, ten jest panem. — Bar. Lut.
To mi jest panem, qui mihi dat panem, dawne to phrasis łaciny staropolskiej. Bielic. Niedz. Kto daje panem, panem nazwać go potrzeba. Kochow. Epigr.
108 Kto ma sól z chlebem, nie umrze głodem. — Frischb. I. 305.
109 Kto na chleb pracuje, Boga chwali.
110 Kto niema chleba, temu dzieci nie potrzeba.
111 Kto nie pracuje na chleb, nie godzien aby go jadł.
112 Kto nie żądny chleba, temu go nie trzeba.
113 Kto ze mną chleba jeść nie chce, ja z nim i kołaczów nie będę. — Ryś. cnt. 7.
Kto ze mną jeść nie chce chleba, ja z nim nie będę kołacza. Knap. 404. Kto ze mną jeść nie chce chleba, z tym kołacza nie będę jadł. Ern. 265. § Kto z nami nie chce chleba, my z nim i kołaczy. Pot. W. Ch.
114 Kto z sobą chleb miéwa, ten głodny nie bywa.
115 Lepiej chleb ze sobą nosić, jak się oń prosić. — Lom. 19.
116 Lepiej kawałek chleba smakuje, kiedy nim kogo traktuję.
117 Lepszy je mieć chléb w kapsie, jak pióro za czápką. — Cinć. W. 309.
118 Łatwiej chleb jeść (krajać), niż na niego zapracować (zarobić).
119 Łatwiej o chlebie (przyjść) do kija, jak o kiju do chleba. — Kolb. VIII. 260.
Odm. Lepiej z chlebem po kij, niż z kijem po chleb. — Łatwiej o chlebie kij znaleść, niż o kiju chleba. — Łatwiej z chlebem kija szukać, niż z kijem chleba.
Tak mawiają właściciele urodzajnych gruntów, rozumując, że łatwiej poradzić sobie bez lasu, czyli drzewa, którego na potrzeby kupić można, aniżeli bez zboża, czyli chleba.
120 Łatwiej o zęby do chleba, niż o chleb do zębów.
121 Łatwiej się bez zębów obejść, niż bez chleba.
122 Ma chleb, ale go gryść nie ma czym.
123 Ma chleb rogi, a niewola nogi. — Ryś. cnt. 8; Knap. 480; Czel. 167.
Ma chleb rogi, a nędza nogi. Knap. 480; Flor. 158; Mon. Ench. 204; Gr. Lat. 418; Mon. Gr. 401; Now. 47; Czel. 167; Mas. 290; Kolb. VIII. 260. Ma chleb rogi.... Knap. 460; Trotz, p. w. Chleb; Wurzb. 250. Chleb ma rogi. Gem. I. 20; Żegl. I. 14. Chleb ma rogi, nędza nogi. Żegl. II. 27. Chleb ma rogi, a nędza nogi. Łysk. 56; Cen. Kasz. 7; Cinć. 6. Chleb ma rogi, spycha z drogi. — Chleb ma rogi: rogi bodą, ale rzadko dobrze wiodą. — Chleb bodzie. § Chleb i szczęście ma rogi, rozbodzie. Petr. Pol. Nie łacno
