Strona:Rozprawa o przyczynach ciemnoty niektórych osób duchownych stanu niższego i o ciemnocie ludu wieyskiego.djvu/41

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

łego umysłu, i wielkie podobienstwo do Obrazu niewoli zaprzedanych Murzynow; z tą tylko odmianą, iż Własciciele Wysp Osadniczych maiąc swych ieńcow za własność kupnem nabytą, smieley się głoszą Panami tey własnosci, do czego Prawo nawet Kraiowe dawało im dotąd zgorszenie. Obaczmy teraz inne przyczyny nędzy i ciemnoty naszych wiesniakow, z nich się bowiem pokaże większy ieszcze stosunek niewoli i ciemnoty do jeńców Wysp osadniczych. Dobra przechodząc do rąk różnych Dziedzicow, każdy z nich wyciągał od Włościan nowo nabytych iakiey daniny. Lubił kto odezwę od swych przyiacioł, albo będąc prawnikiem potrzebował częstego porozumienia się z Adwokatami, ustanowił aby koleią listy mu roznoszono; lubił polowanie, ułożył aby za dziesięć groszy wiesniak szedł z spisą do sieci; lubił ieść smaczno, nałożył daninę drobiu. Pani lubiła poziomki, grzyby, orzechy weszło to w powinność i utworzony został samowolny Jnwentarz. Chciano usługi dzienney i nocney, nałożono powinność zwana strożne, aby wieś koleią czyniła ciagłą usługę. Lubił Pan psy lub konie, nałożono osep. Ziemia zdatna była do