ludzie zaczęli uważać swe włosy ozdobę, później za rzecz nietykalną z której można było zrobić użytek, ofiarowując bogom, a stąd już bardzo blisko do pojęcia, że ich obcięcie może wyrażać niewolę lub poddanie się, działało tu proste przeciwstawienie.
W ten mniej więcej sposób wyrabiała się symbolika włosów.
Jeżeli posiadanie czegoś jest przywilejem, brak może być ujmą. A dalej, jeżeli pojęcie ofiary łączyło się z pojęciem poddania się zupełnego a zobaczymy, że nie wszystkie ofiary miały to znaczenie, to w takim razie utrata włosów mogła stać się znakiem oddania się komuś słowem, znakiem poddania. Obok niej istniały bez kwestyi postrzyżyny ze swoim sakralnym charakterem. Jakim? W to nie wchodzę. Są pewne ślady, że przycięcie włosów miało u Germanów religijne znaczenie i z tego punktu trzeba na nie patrzeć. Wspominałem już o młodych Chattach, o których Tacyt opowiada, że ślubują nie strzydz włosów, dopóki nie zabiją nieprzyjaciela na wojnie i łączą w ten sposób, jak już mówiłem, nadanie broni z drugiemi postrzyżynami. Zwyczaj ten znały również non plemiona germańskie. Wspomina o nim także sam Tacyt w Germanii i Historyi[1]. Grzegorz z Tours zaś mówi w swej kronie, że sześć tysięcy Sasów ślubowało nie przystrzygać włosów i brody, póki się nie pomszczą na Suewach[2]. W ten sposób oddawali się oni w opiekę boga wojny, zobowiązywali do męstwa. Otóż jest rzeczą możliwą, że niegdyś i postrzyżyny miały przedewszystkiem religijne znaczenie.
Dziecko nosiło długie włosy, było bowiem oddano w opiekę jakiemuś bogu, a raczej jakimś bogom. Ojciec jako kapłan strzygi je piewszy raz w określonym czasie i prawdopodobnie oddawał w ofierze bóstwu, pod którego opiekę zostawało dziecko lub młodzieniec. Tym sposobem byłaby choć w części wyjaśniona pozorna sprzeczność między symbolika włosów a postrzyżynami. Co prawda trochę na korzyść przypuszczenia, że obcięcie włosów nawet przy postrzyżynach oznaczało oddanie się komuś w opiekę, bo nie ulega wątpliwości, że tu pierwotnie o ofiarę chodziło, o danie włosów zamiast siebie samego t. j. swego życia.
- ↑ Germ. § 31 Hist. IV, 61. Civilis barbaro voto post coepta adversus Romanos arma propexum rutilatumque crinem patrata demum caede legionum deposuit.
- ↑ l. c. V 15, 207. Illi quoque, qui ex Saxonibus remanserunt detestati sunt nullum se eorum barbam neque capillum incisurum, nisi prius se de adversariis ulto irent. Por. Paulus Diaconus 3, 7.
