Strona:Postrzyżyny u Słowian i Germanów 052.jpg

44[373]

KAROL POTKAŃSKI.

dokonywane przez ojca, nie mają znaczenia adopcyi, tak zresztą jak nie są adopcyą inne obrzędy n.p. kropienie wodą, choć mogły dać jej początek z chwilą kiedy ojciec dozwalał, aby je ktoś inny spełniał nad jego dzieckiem. Zresztą zwracam uwagę, że gdyby ktoś przyjął hipotezę, którą próbowałem tutaj usunąć jako przeciwną mojej, wtedy znalazłby się przed nową trudnością, że jest jedna adopcya przez strzyżenie, która się zgadza z symboliką włosów, wyraża bowiem poddanie się pod czyjąś władzę, druga, postrzyżynowa, jeśli tak powiedzieć wolno która zostaje z nią w sprzeczności, gdyż wyraża usamowolnienie. I tak więc kwestya nie byłaby w zupełności usuniętą, szczególniej nie byłaby usuniętą dla kogoś, który, jak ja, przypuszcza, że postrzyżyny były związane z umniejszeniem ojcowskiego mundium. Dla mnie też pozostaje zawsze jedno: postrzyżyny nie są adopcyą a dają jej tylko początek wtedy, jeżeli ojciec sam zrzeka się na korzyść kogoś trzeciego prawa dopełnienia tego obrzędu. Jeżeli więc nie można symboliki włosów i postrzyżyn połączyć, należy je wziąść jako dwa odrębne zwyczaje i odpowiednio traktować. Nie jest to tak trudnem, należy tylko zwrócić uwagę, że ani jeden zwyczaj, ani drugi nie powstały wyłącznie na gruncie germańskim, że były one same spuścizną innej epoki i odmiennych stosunków.
 Już postrzyżyny słowiańskie wskazują dostatecznie, że początku tych obrzędów należy szukać gdzieindziej. I że zarówno Słowianie jak i Germanowie przejęli je sami skądinąd, zmieniając je tylko i przystosowując. Otóż obrzędy i zwyczaje bardzo starożytne mogą dać początek pozornym sprzecznościom, nie łączą się bowiem same dostatecznie z jedną jakąś epoką, nieraz tkwią w niej jako pozostałość dawniejszych czasów, może się też w nich kryć pewien dualizm, który wynika z tego, że wspólny ich początek jest bardzo daleko. Postrzyżyny germańskie i symbolika włosów przedstawiają właśnie taką podwójność. Usunąć jej całkowicie nie jestem w stanie, co najwyżej mogę wskazać pewne objawy, które pozwalałyby przypuszczać, że sprzeczność między postrzyżynami germańskiemi a symboliką włosów nie jest zasadniczą, nie dającą się usunąć. Otóż naprzód pojęcie, że długie włosy są oznaką potęgi czy władzy, przynieśli, jak się zdaje, Germanowie ze swoich dawniejszych siedzib; tam się już wyrobiło takie pojęcie o włosach. Włosy królów germańskich przypominają bardzo bogów aryjskich, jak się to okaże później. Bardzo być może, iż były one w związku z ich religijnym charakterem lub z wyprowadzeniem rodu od różnych bóstw pogańskich. Słowem, z chęcią jak największego zbliżenia się do nich i naśladowania. Te pojęcia mogły się później uogólnić i rozszerzyć. Wolni