na zupełnie pewną interpretacyą tego ustępu. Trudno orzec, czy to zwrot retoryczny, czy opis prawdziwego faktu. Ponieważ jednak obyczaj postrzyżyn był znanym jeszcze za jego czasów t.j. w XII w., jak się to później pokaże, można więc przypuścić, że podobny obrządek Mistrz Wincenty widział na własne oczy, z tej też przyczyny i ja nie odrzucam jego opowieści.
Nieco odmiennie przedstawiają się postrzyżyny na Rusi.
Ku schyłkowi XII w., a mianowicie w latach 1192, 1194, 1196, można znaleść o nich wzmianki w rocznikach[1]. Obchodzono je po książęcych dworach. Młodemu księciu strzygą włosy uroczyście. Raz jest wspomniany biskup jako dopełniający obrzędu. Zdaje się jednak, że mógł strzydz i kto inny, n.p. ojciec, któryś z krewnych lub książę zaprzyjaźniony. Źródła o tem milczą. Po ostrzyżeniu wsadzano chłopca na konia. Jest to nowy szczegół, natomiast nie ma wzmianki o nadaniu imienia, jak przy najstarszych polskich postrzyżynach. Ojciec dziecka wydawał potem wielką ucztę. „I była radość w mieście takiemto a takiem“, dodaje zwykle mnich zapisujący to zdarzenie. Raz nawet uroczystości te trwają cały miesiąc; jeden z obecnych książąt dostaje drogocenne podarki: konie, futra i złotą monetę — on i cała jego drużyna. Utrzymuje się ten zwyczaj dalej. Dwie wzmianki i nim pochodzą z pierwszej połowy XIII w. z lat 1212, 1230, a ostatnia — znana mi — z 1301 roku.[2] Nie wygasł on jednak tak wcześnie. Tatiszczew, pisarz rosyjski z przeszłego wieku, opowiada, że za jego czasów obchodzono postrzyżyny w niektórych bojarskich domach[3]. Te, które są znana z XII i XIII w., t. j. najstarsze, odbywały się w drugim, trzecim lub czwartym roku życia dziecka. Przekonać się o tem można, zestawiając daty urodzin książąt oraz datę świętego strzyżenia włosów. O późniejszych nie mogłem się nic dowiedzieć. Jeśli prawdą jest, co mówi ten sam Tatiszczew, że po uroczystości postrzyżyn i wsadzenia na konia dziecko przechodziło z pod opieki matki pod nadzór ojca, to musiały się one później odbywać. Oto jest wszystko, co mogę o nich powiedzieć.
