Strona:Piotr Kropotkin-Pomoc wzajemna jako czynnik rozwoju.pdf/5

i skazano na 5 lat więzienia. Areszt ten oraz bezpodstawny wyrok wywołały oburzenie w Anglji i we Francji: podano do prezydenta Rzeczypospolitej Francuskiej petycję z podpisami wybitnych uczonych i artystów o ułaskawienie go. — Pod naciskiem opinji uczyniono to wreszcie w r. 1886 ku wielkiemu niezadowoleniu cara Aleksandra III.
 Po tych wypadkach Kropotkin wyjechał do Anglji, gdzie osiadł na stałe i zajął się pracą publicystyczno-naukową, a oprócz tego geografją i geologją. — Podczas pobytu w Londynie rozwinął działalność w całej pełni i tam napisał swe najwybitniejsze prace anarchistyczne.
 Po zwycięstwie rewolucji w Rosji w r. 1917, Kropotkin przeniósł się do tak dawno nieoglądanej ojczyzny, gdzie spotkało go entuzjastyczne ze strony licznych wyznawców.
 Rozwój wypadków rewolucyjnych w Rosji bynajmniej nie szedł po myśli Kropotkina. — Przeciwnik wszelkiej władzy, nie mógł uważać za urzeczywistnienie swych ideałów faktu ujęcia władzy przez partję polityczną, choćby ta partja wyrosła z rewolucji i mianowała się partją robotniczą.
 Ostatnie lata życia spędził Kropotkin w pracy nad podstawowemi zagadnieniami anarchizmu. — Z listu, pisanego do przyjaciela dn. 2 maja 1920 r., a ogłoszonego w dzień pogrzebu, dowiadujemy się, że Kropotkin oddał się cały pracy nad obszernem teoretycznem uzasadnieniem etyki anarchistycznej.
 Zmarł w Dmitrowie dn. 8 lutego 1921 r.
 Do główych prac Kropotkina należą (oprócz bardzo licznych artykułów i oprócz prac poświęconych naukowym zagadnieniom przyrodniczym):
 „Słowa rewolucjonisty“. — „Anarchizm, jego filozofja i ideal“. — „Moralność anarchistyczna“. — „Anarchizm w dziejach socjalizmu“. — „Więzienia“. — „Czasy nowe“ — „Prawo i autorytet“. — „Pola, fabryki i warsztaty.“ — „Anarcho-komunizm“. — „Państwo i jego rola w dziejach“. — „Sprawiedliwość i moralność“.
 Tytuły prac powyższych podaliśmy w brzmieniu polskiem, jakkolwiek żadna z tych rzeczy na język polski przełożona nie jest. Roku wydania i nakładcy nie podajemy, ponieważ książki te wychodziły w różnych czasach, w różnych językach europejskich. W języku polskim posiadamy tylko prace następujące: