Strona:PWM Elsner Józef 3.jpg

tor poszukiwał ideału melodii wypływającej z ducha języka pol. z uwzględnieniem jego właściwości metrycznych i intonacyjnych. Świadczą o tym 2 rozprawy: Rozprawa o metryczności i rytmiczności języka polskiego i Rozprawa o melodii i śpiewie. E. był członkiem honor. licznych towarzystw muz. w kraju oraz lipskiego Musikverein der Universitätskirche St. Pauli. Utrzymywał bliskie kontakty z muzykami i firmami wyd. Francji, Niemiec i Austrii. 1805 odbył dłuższą podróż artyst. do Paryża, zatrzymując się po drodze we Wrocławiu, w Lipsku i w Offenbach. W Paryżu wykonano kilka jego utworów fort. i kwartet; skomponował tam operę pt. Chimère et réalité do tekstu fr., która została wykonana dopiero w Warszawie (1808) w pol. przekładzie. Jak wielu wybitnych ludzi tej epoki, był E. członkiem masonerii: 1814 został namiestnikiem katedry w loży Świątyni Stałości, 1820 członkiem najwyższej kapituły, 1821 mistrzem katedry w Świątyni Stałości. Za zasługi na polu muzyki został odznaczony 1823 orderem św. Stanisława. Na jego cześć zostały wybite 3 medale: ok. 1825 (J. Majnert), 1852 (J. Herckner) i 1969 (J. Stasiński) — ten ostatni staraniem Komitetu Obchodów Dni Elsnerowskich w Grodkowie.
E. był dwukrotnie żonaty: pierwszy raz z Klarą Abt (od 1796), która zmarła przy urodzeniu córki Karoliny (1797—1823), drugi raz (od 1802) z Karoliną Drozdowską (1784—1852), czołową śpiewaczką opery warsz., z którą miał 3 córki, wśród nich najmłodszą Emilię (1811—64), późniejszą żonę L. Nideckiego, właścicielkę sztambucha, do którego Chopin wpisał kilka swoich utworów. Grób E. znajduje się na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. W Grodkowie otwarto 1969 Muzeum im. J. Elsnera, a 1974 odsłonięto jego pomnik; tutaj także obchodzone są Dni Elsnerowskie.