Strona:PWM Bach Johann Sebastian 1.jpg

Bach Johann Sebastian, *21 III 1685 Eisenach, †28 VII 1750 Lipsk, niem. kompozytor i organista. Pochodził z rodziny o starych tradycjach muz. (→ Bach, rodzina); był najmłodszy z 6 synów Johanna Ambrosiusa, muzyka miejskiego w Eisenach. Sam też założył liczną rodzinę: z pierwszą żoną, Marią Barbarą, miał 7 dzieci, z drugą, Anną Magdaleną — 13. Chrzty i pogrzeby dzieci, spośród których 10 zmarło w niemowlęctwie lub mając zaledwie kilka lat, przewijają się gęsto przez biografię kompozytora. W poszukiwaniu lepszych warunków życia J.S. przenosił się z miasta do miasta, co wyznaczało poszczególne etapy jego drogi muzycznej. I tak np. M. Bukofzer (Muzyka w epoce baroku) wyróżnia w twórczości B. pięć okresów, w tym trzy główne; Weimar — organista, Köthen — nauczyciel, Lipsk — kantor; podobnie postępują inni badacze. De facto J.S.B. przez całe życie grał na organach, już w Arnstadt zajmował się kształceniem chóru uczniowskiego, a w Weimarze podjął obowiązek regularnego pisania kantat, co stało się później — kiedy został kantorem przy kościele św. Tomasza w Lipsku — jego gł. zadaniem. Te trzy nurty działalności (organista, kantor, nauczyciel) uwarunkowały charakter twórczości B.: komponował on wyłącznie muzykę związaną z funkcją użytkową. W dziedzinie muzyki był właściwie samoukiem; gry na instrumentach klawiszowych i skrzypcach uczył się w domu rodzinnym, a później nieco u brata, Johanna Christopha (organisty w Ohrdruf), ale swoją technikę gry na organach samodzielnie doskonalił słuchając sławnych organistów: G. Böhma (Lüneburg), A. Reinkena (Hamburg), D. Buxtehudego (Lubeka), zaś sztukę kompozycji poznawał kopiując utwory mistrzów baroku. Miał poczucie swego talentu, toteż popadał w konflikty ze środowiskiem, a zwł. ze swymi zwierzchnikami (zatarg z radą miejską w Arnstadt, rozliczne spory z uniwersytetem, władzami miejskimi i kościelnymi w Lipsku, przewlekły konflikt z rektorem J. A. Ernestim). Dla swych współczesnych J.S.B. był tylko organistą, najemnym kantorem, samoukiem piszącym kompozycje na zamówienie — potomni ujrzeli w nim geniusza muzycznego.