Strona:PL Zygmunt Celichowski - Polskie indeksy książek zakazanych.djvu/8

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

in Iob etiam docent, jam divulgari et a multis recipi, sicuti videre est ex quadam epistola impressa cujusdam Patris Carmelitae, cui titulus: Lettera del R. Padre Maestro Paolo Antonio Foscarini Carmelitano, sopra l’opinione de Pittagorici e del Copernico, della mobilita della Terra e stabilita del sole, e il nuovo Pittagorico sistema del mondo, in Napoli per Lazzaro Scoriggio 1615, in qua dictus Pater ostendere conatur, praefatam doctrinam de immobilitate solis in centro mundi et mobilitate terrae consonam esse veritati et non adversari Sanctae Scripturae: Ideo, ne ulterius huiusmodi opinio in perniciem catholicae veritatis serpat, censuit dictos Nicolaum Copernicum de revolutionibus orbium et Didacum Astunica in Iob suspendendos esse, donec corrigantur. Librum vero Patris Pauli Antonii Foscarini Carmelitae omnino prohibendum atque damnandum, aliosque omnes libros pariter idem docentes prohibendos, prout praesenti Decreto omnes respective prohibet, damnat atque suspendit. In quorum fidem praesens Decretum manu et sigillo Illustrissimi et Reverendissimi D. Cardinalis S. Caeciliae Episcopi Albanen. signatum et munitum fuit die 5 Martii 1616. W wydaniach rzymskich z r. 1670 i 1704, które mam w ręku, stoi jeszcze dzieło Kopernika na indeksie: Nicolai Copernici de revolutionibus orbium, nisi corrigatur, juxta Decretum 1620.


Szczegółowy opis rzymskiego indeksu nie wchodzi w zakres niniejszej rozprawki, — ciekawych odsyłam przeto do samego źródła albo do obszernego artykułu umieszczonego w Encyklopedyi kościelnej w t. VIII, str. 54—69, pod wyrazem: Index librorum probibitorum. Nadmienię tylko, że indeks zawiera 3 klasy: w pierwszej mieszczą się autorowie, których pisma są wogóle zakazane, w drugiej wymienione są tytuły dzieł, zawierających coś zdrożnego pod względem wiary lub obyczajów, chociażby ich autorowie nigdy od kościoła nie odpadli, w trzeciej wreszcie przytoczone są tytuły zabronionych dzieł, które wyszły z druku bezimiennie. Indeks ułożony jest alfabetycznie, ale nie według nazwisk, lecz według imion autorów, co utrudnia bardzo poszukiwania.
Indeks rzymski przedrukowały wiernie trzy polskie wydania, mianowicie między obu wydaniami krakowskiemi (z r. 1603 i 1617) zupełna zachodzi zgodność. W indeksie biskupa Zamoyskiego z r. 1604 wymienione jest dodatkowo: Pauli Benii Eugubini liber... Patavii 1603 impressus, świeżo przez Kongregacyą na indeksie postawiony. Nie ma go przeto jeszcze indeks Maciejowskiego z. r. 1603, — ale nie ma też i późniejsze wydanie krakowskie z r. 1617, co się tem tłómaczy, że biskup