Strona:PL Znaczenie całkowitego zaćmienia słonecznego 011.jpg

niowe; co naturalnie zależy od odstępu tych dwóch ciał tak od siebie, jak od słońca. Częściowe nakoniec zaćmienie słońca powstaje wtenczas, gdy nie ma zupełnéj koincydencyi nowiu i węzła, i księżyc ekliptykę przecina w takiéj bliskości nowiu, że cień jego zawsze jeszcze większą, lub mniejszą część ziemi zachwytuje.
 Cień księżycowy, jak cień każdego innego ciała, jest dwojaki: ma całocień i przycień.
 Całocieniem, czyli cieniem jądrowym, jest ostrokrąg ciemny, rzucony z tyłu oświetlonéj połowy księżyca, mający za podstawę ciemną jego półkulę, a zmniejszający się coraz bardziéj w swojéj objętości ostrokręgowéj o tyle, o ile punkta jego uboczne, oddalając się od podstawy, wystawione zostają na wpływ części światła słonecznego i przechodzą w przycień. Do całocienia zatem żaden promień światła słonecznego nie dochodzi i dla tego ciemność jego jest natężona, czarna.
 Przycień księżycowy jest ostrokręgiem ściętym. Małą jego, górną płaszczyzną jest ciemna tarcz księżyca. Oddalając się od niéj, rozszerza się coraz większémi kołami równoleżnémi, aż w największéj swojéj rozciągłości na ziemię natrafi i na niéj się słania. Całocień księżycowy, wychodzący z téj saméj podstawy, ale zmniejszający się ostrokręgowo, jest zatem w przycieniu zawarty i nim otoczony. Mrok przycienia tém ciemniejszy, im bliżéj całocienia i jego podstawy; tém bledszy i jaśniejszy, im więcéj się od nich oddala, dając do siebie przystęp coraz większéj ilości promieni słonecznych.
 Cień jest nieustającym towarzyszem tak ziemi, jak księżyca. Noc na ziemi to jéj całocień, odsłaniający nam gwiazdy na niebie, jako palące się słońca w przepaściach przestworza; mrok wieczorny i poranny, to ziemi przycienie, w których tylko wydatniejsze, i to blado świecą gwiazdy. Czarna szyba na księżycu podczas nowiu, ubytku i przybytku, aż do pełni, to jego całocień; jaśniejsze obwódki na krańcach ciemnéj i jasnéj części księżyca, to jego półcienie. Jeżeli w całocieniu nocy przyświecają nam księżyc i gwiazdy, dzieje się to dla tego, że ostrokręgowy całocień ziemi w odległości 50 tysięczno milowéj mija księżyc, a gwiazd nieskończenie dalszych nie dosięga wcale. Podobnie jeżeli całocień nowiu nie zawsze nam zaćmienie słońca sprowadza, to dla tego, że stoi jeszcze zdala