Strona:PL Zmigryder Sertorius a Pompeius na tle paktow z Mithradatesem.djvu/27

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

de rédaction cechują układy partnerów, rozstrzygających przyszłe losy terenów zgoła im niepodlegających. Zwykle w tych wypadkach przypuszcza się, iż przy realizacji układu ustalić jeszcze będzie można szczegółowo formy jego wykonania. Na podstawie układu z Sullą[1] Bithynia i Kappadokia zostały na nowo poddane pod władzę Nikomedesa i Ariobarzanesa. Wznowione zostało — formalnie — przymierze z Chios, Rhodos i Magnesią, i należy przypuszczać, że słowa Άσιαν πασαν ης υπεχωρησε nie oznaczają tutaj specjalnie prowincji rzymskiej, lecz — w ogóle terytorium, które chciał objąć Mithradates (nacisk na słowo πασαν). W dalszym ciągu relacji Plutarcha słyszymy, iż Sertorius zwołał radę, którą nazywał senatem[2] i przedstawił propozycje Mithradatesa. Członkowie owej rady powodując się własną taktyką proponują przyjęcie warunków króla pontyjskiego[3] w prze-

    że powołanie się na warunki pokoju z Dardanos zapewniało status quo dla prowincji rzymskiej — Asia.

  1. ↑ Reinach, s. 208—211.
  2. ↑ Berve, s. 217 nazywa zwołanie owej rady — Komödie des Senates. W innym znów miejscu (s. 215) uczony ten twierdzi, że rada przy Sertoriusie skupiona nie mogła odgrywać roli takiej, jak np. rada senatorów rzymskich otaczających Sullę w r. 84/3. Zdanie to wydaje się niesłusznym. Przede wszystkim dlatego, że consilium ducis miało zawsze pewien charakter rady senackiej przy posiadaczu imperium, stąd płyną formułki ex consilii sententia; por. Cichorius K., Römische Studien Berlin, 1922. Nadto — gdyby Sertorius odniósł zwycięstwo nad rządem posullańskim, wówczas wątpliwości podniesione przez Berve’go nie byłyby zapewne podnoszone. A przecież jeśli Sulla mógł negować legalność rządów mariańskich (do czego nie miał żadnych podstaw prawnych), czemuż twierdzić, że w działaniu Sertoriusa istnieją odmienne niż u Sulli motywy prawne. Zwłaszcza, — że z punktu widzenia ustrojowego senat rzymski stanowił jedynie radę przy magistraius cum imperio; por. Zmigryder-Konopka, Historja ustroju rzplitej rzymskiej. Przegląd Historyczny. T. VIII z. 2. Warszawa 1929, s. 333—341. Surowość w stosunku do Sertoriusa może być wynikiem sugestii, jaką wywiera na autorów współczesnych niechętna dla hiszpańskiego rewolucjonisty tradycja; reprezentuje ją Appianos, u którego istotnie czytamy — βουλην ϰατέλεξεν εϰ των συνοντων οι φίλων τριαϰοσίους ϰαι τήνδε ελεγεν ειναι την Ρωμαιων βουλην ϰαι ες υβριν εϰεινης σύγϰλητον εϰάλει“. εμφ. I, 108. Trzeba jednak odróżniać motywy polityczne od przesłanek ustrojowych. W okresie wojny domowej rada przy Sertoriusie była dla jego obozu ‘senatem’ O legalizacji decydowało... zwycięstwo.
  3. ↑ tamże, p. 3. — (δνομα γαρ γράμμα ϰενον αιτουμένους περι των ουϰ οντων επ αυτοις αντι τούτων λαμβάνειν ων μάλιστα δεόμε-
Źródło: „https://pl.wikisource.org/w/index.php?title=Strona:PL_Zmigryder_Sertorius_a_Pompeius_na_tle_paktow_z_Mithradatesem.djvu/27&oldid=2637244”