siaj zaobserwować przejawy tej nowej sztuki. Może to tylko zbieg okoliczności, ale raczej była to konieczność dziejowa, że prawie równocześnie — w tychże latach, kiedy nasz wielki mistrz i nauczyciel, Karol Marks, na naukowych podstawach oparł nasze ideały wyzwoleńcze i stworzył naukę przyszłości, na drugiej półkuli w Nowym-świecie, jak pospolicie nazywają Amerykę, w tym istotnie nowym świecie, który nie ma starych tradycyj i przesądów, zjawił się drugi wielki człowiek, głosiciel nowego świata Ducha, wieszcz i prorok proletarjackich Ideałów, twórca poezji nowego świata, Walt Whitman, urodzony w 1819 roku.
I tak jak teorja i fundamentalna nauka Marksa skierowała ruch rewolucyjny proletarjatu na drogę zorganizowanej, celowej walki, wyjaśniła, że podstawą obecnego ustroju jest wyzysk pracy i prywatna własność narzędzi i, wskazując źródło zła, nauczyła jak z nim walczyć — podobnie poezja Walta Whitmana, jak objawienie nowej religji, wskazała jasno wielki Ideał wyzwolonej ludzkości.
Zanim zapoznamy się z ogromem idei proletarjackiego Wieszcza, musimy ko-
