| 196 | OZNAKI ŚMIERCI. |
chowują zdumiewającą regularność wyrazu i barwę cery; istotnie wyglądają jak uśpione snem zdrowym istoty.
Nie tylko twarzą, lecz zimnem ciała, brakiem ruchu, zmysłów i woli, trup może być podobnym do człowieka bardzo chorego. Na większą zasługują uwagę charaktery trupiego oka, które jest zapadłe, sflaczałe i mdłe, jak gdyby całkiem nie było napełnione płynem przezroczystym. Ale i ten objaw nie zawsze towarzyszy śmierci, a może towarzyszyć uchodzącemu życiu.
Brak cyrkulacyi i oddechu, zawsze towarzyszy śmierci, ale cyrkulacyja i oddychanie może się odbywać tak wolno i niepostrzeżenie, że najlepszego lekarza zmysły nie wystarczą na ich odkrycie, a znów u osób uduszonych i omdlałych, te objawy życia ustają.
Sztywność członków zwana sztywnością trupią, jest daleko ważniejszą oznaką śmierci; istnieje ona zawsze po śmierci, i zaczyna się zawsze od szyi, od tułowa, potém przechodzi do ramion, a nareszcie do nóg; chwila w któréj się jawi ten objaw śmierci jest rozmaita, najczęściéj sztywność się jawi zaraz po zniknięciu ciepła. Trwanie także téj sztywności jest rozmaite. U młodych, silnych, na zapalne i krótko trwałe choroby umarłych ludzi trwa ona dłużéj, u ludzi zaś starych, osłabionych przez chroniczne choroby trwa tylko ona przez godzin kilka. Ustaje
