Strona:PL Teogonja Hezjoda.pdf/14

ukrywający myśl jakąś? Pytanie to rozjaśnia albo może bardziej jeszcze zaciemnia okoliczność ta, iż niedawno odkryto nieopodal Argos bardzo starożytny, drewniany posąg Zeusa, także, oprócz dwóch oczu zwyczajnych, o jednem oku pośrodku czoła (zob. M. Mayera „Giganten und Titanen,“ str. 111), zkąd zaraz wnioski, iż oko to oznaczało słońce, a tem samem, że Cyklopi byli uważani pierwotnie za bogów słonecznych. Jeśli tak, to czemuż nie zastosowano tego symbolu do wszystkich bóstw słonecznych, tylko do samych Cyklopów? Cóżkolwiekbądź, jako pokrewni Zeusowi, bogami oni byli i odbierali pierwiastkowo cześć boską, dopóki późniejsze czasy nie zamieniły ich na prostych robotników Hefesta.
 Zgoła odmienni od Cyklopów są Sturamienni (Hekatonchejres). Jakkolwiek Hezjod jednakie wyznacza im pochodzenie, wszelako tamci mają na sobie wyraźne cechy światła, ognia, gdy ci wyobrażają raczej otchłanie wodne, i ojcem ich, a przynajmniej najsilniejszego z nich, Briareja-Egeona, nie Uranos jest, według Homera (H. I, 400—404), ale Posejdon, władca mórz. Jakoż, nazwa Egeon (w pisowni greckiej Ajgajos), to nic innego tylko morze Egejskie; a ta wielość rąk i głów, przypisywana braciom Sturamiennym, toż przecie oczywista analogja z mnóstwem wysp i wysepek morza Egejskiego. Co tam uczyniła z tej analogii fantazja ludowa, uosobistniająca fakta natury; jak ją spożytkował dla swej Teogonii Hezjod, to inna rzecz. Znamiennem wszakże jest, że ci Sturamienni, pomimo dzielnej pomocy udzielonej Zeusowi w walce z Tytanami, jak ukazuje u Hezjoda opis tej walki, nie zostali wezwani do bytu na świetle, ale napowrót zeszli do otchłani, kędy niegdyś strącił ich Uranos: czyli że tradycja przywiązała do nich charakter istot zamieszkałych pod ziemią, gdzie wszelako doznawali czci boskiej.
 Trzy tylko nazwiska Sturamiennych podaje Hezjod. Ale o Briareju, Homer (I. c.) wyraża się — „Bryjarejem bogowie go zwą, Egeonem zaś wszyscy ludzie“. Scholium znowu do Apoll. Rod. (I, 1165) powiada: — „Briareos, Ajgeon i Gyes są to nazwy jednoznaczne (synonymos)„. Kottos, trzeci z braci u Hezjoda ma reputację „wstrząsającego ziemię“, co się zupełnie zgadza ze słowem kopto (uderzam, biję); ależ ten sam epitet służy i Posejdenowi: czyli, możnaby mniemać, że tymi braćmi Sturamiennymi jest tylko jeden rozczłonkowany bóg morza Posejdon.
 Na Sturamiennych zawiesza Hezjod swój wywód potomstwa Gai z Uranosem (ziemi i nieba). Jak widzimy, pominięci tu są niektórzy wielcy bogowie (dii majorum gentium), jak Zeus, Pluton, Apollo, Bachus, Hefestos, Ares, Hera, Pallas i inni. Bo też są to już dzieci nie Gai i Uranosa, ale Rei i Kronosa