Władza atoli królów nie jest swobodna i bez gra-
działy się w polu. Grzegórz turoński w k. II powiada o dawnych Frankach plemieniu Germanów: „Plaudentes tam palpis, quam vocibus Clodoveum clipeo evectum super se regem constituunt.“ Żołnierski animusz nie szukał innego miejsca i innych ceremonij. Kassyodor w k. X listów. epist. 31, przywodzi mówiącego Witygesa króla Gotów: „Judicamus parentes nostros Gothos inter procinctuales gladros more majorum, scuto supposito, regalem nobis contulisse, praefiante Deo, dignitatem. Ut honorem arma darent, cui belta opinionem pepererant. Non enim in cubilibus angustis, sed in campis late patentibus, electum me esse noveritis: nec inter blandientium delicata colloquia, sed tubis concrepantibus sum quaesitus, ut tali fremitu concitatus desiderio virtutis ingenitae regem sibi martium Geticus (seu Gothicus) populus inveniret.“ Rzymianie nawet przejęli ten zwyczaj od Germanów. Zbuntowane pułki na Maurycego cesarza, podniosły na tarczy Fokasa i swoim go imperatorem okrzyknęły. Elekcye naszych krolów w polu i zbrojno wzięły przykład od Germanów. Z liczby tych różnych królów i wodzów germańskich, gdy wojska wyszły w pole, obierał się powszechny hetman i powszechną nad wszystkimi udziałowymi przywódzcami piastował władzę, jakiej z nich żaden nie miał w czasie pokoju. Dla czego Cezar w k. VI Bell. Gall. powiada: „in pace nullus et communis magistratus“, to jest, że każdy naród udzielnym i zwyczajnym sobie rządził się sposobem. Przodkowie nasi mając wiele zwyczajów od dawnych Germanów wziętych, podobnym także sposobem w zdarzonych wojnach postępowali. Wspomina o tem Bogufał na kar. 21, choć w pomieszanin różnych baśni, z gminnego podania wziętych. „Lechitae qui nullum regem, seu principem inter se tonquam fratres habere consveverunt, sed duodecim discretiores eligebant, qui quaestiones definiebant, et rempublicam gubernabant, nulla tributa seu invita servitia ab aliquo exigentes. Gallorum (Franków) impetum formidantes, quemdam virum strenuissimum, nomine Kral, in eorum capitaneum seu ducem exercitus, ut verius dicam, nam juxta polonicam interpraetationem duse excercitus wojewoda apellatur, unanimiter elegerunt.“ Były u nas, jak w dawnej Germanii, różne powiaty Słowian swojemi nazwiskami uszczególnione, które w pierwiastkach składając jedno ciało rzeczypospolitej słowiańskiej, każdy, w swoim udziale własny rząd mieli, i własnego starszego. Być mogło, że polska rzeczpospolita miała duodecim pagos, to jest powiatów. Ztąd urośli oni dwanaście wojewodowie, po dwakroć w kronikach naszych panujący. Gdy Frankowie poczęli cisnąć Słowianów za Elbą, dokąd się dawniej polskie dzierżawy przytykały, Polacy obierali sobie powszechnego wodza na wojny, jako się z powieści Bogufała pokazuje. Znajdujemy powszechne przykłady wybranych wodzów i w innych słowiańskich narodach, jako to Syrbach, Bohemanach i Obotrytach, co wszystko dowodzi, że rząd
