Strona:PL Stanisław Ignacy Witkiewicz - O Czystej Fromie.pdf/24

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

go człowieka. Zaznaczam jeszcze dodatkowo w związku z tem, co mówiłem o realizmie, że od wymagań formalnych zwalniam w moim systemie powieść, która do czystej sztuki nie należy.
Wracając do opisanych powyżej szeregów zjawisk i przedmiotów, musimy skonstatować, że wskutek tego, iż są one prawie ciągłe i że przejścia od jednego do drugiego elementu są nieznaczne, niemożliwe jest objektywne ścisłe odgraniczenie realizmu od formizmu. Dla każdego indywiduum granica ta może leżeć w innem miejscu szeregu, mimo, że dość oddalone elementy będziemy mogli napewno określić jedne jako realistyczne, inne jako formistyczne. Dla jednego, obrazy Gauguina będą jeszcze za realistyczne, aby mógł on odczuć ich Czystą Formę, i granica zaczynać się będzie n. p. od prac Deraina, czy Picassa. Inny będzie odczuwał je już jako Czystą Formę, przyczem u tego samego indywiduum granica będzie przesuwalna, zależnie od zmiennego stanu artystycznego zblazowania i innych warunków wewnętrznych. Tak samo będzie z kwestją uczuć w muzyce, i poezji i z przedstawieniem życia w teatrze.
Następnie, elementy o jednakowem miejscu z punktu widzenia Czystości Formy będą zawsze podlegały podobaniu się, lub niepodobaniu się. W zoologji mamy również gatunki przedmiotów uszeregowane według pewnych właściwości i ktoś może lubić n. p. płazy, więcej od ssaków i owadów. Ale opis zoologiczny danego gatunku będzie objektywny. Niezależnie od sympatji, lub antypatji do pewnych zwie-