Strona:PL Pseudo-Xenofont - Rzecz o ustawie ateńskiej.pdf/29

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

I w tem także poczynają sobie, jakby się zdawało, źle Ateńczycy, że, podczas walk stronnictw w państwach sprzymierzonych, stają po stronie tamtejszego pospólstwa. A oni czynią to przecież z wyrachowania. Gdyby bowiem oświadczyli się za stronnictwem arystokratycznem, połączyliby się z ludźmi innych zapatrywań politycznych aniżeli oni sami. W żadnem bowiem państwie ogół przedniejszych obywateli nie jest życzliwym dla motłochu i jedynie tylko pospólstwo w każdem państwie wzdycha do rządów demokratycznych, bo swój ciągnie do swego. Dlatego też i Ateńczycy łączą się ze swoim naturalnym sprzymierzeńcem, stronnictwem demokratycznem. A i tylko razy przedsięwzięli sobie oświadczyć się za stronnictwo możniejszych obywateli, tylekroć razy nie powiodły się im przedsięwzięcia a ludowe stronnictwo popadało w niewolę. Tak się stało i w Beocyi i w Milecie, kiedy Ateńczycy połączyli się byli ze stronnictwem możnowładczem, a ci w przeciągu krótkiego czasu, zerwawszy układy, oderwali się od nich obalili rządy demokratyczne tamże. Toż samo stało, kiedy połączyli się z Lacedemończykami przeciwko Meseńczykom a Lacedemończycy, w krótkim czasie ujarzmiwszy Meseńczyków, wypowiedzieli wojnę Atenom.
Zarzuciłby mi też tu kto może, że więc nikt w Atenach według mego zdania, nie został niesłusznie pozbawiony praw obywatelskich. Odpowiadam mu na to, że w samej rzeczy są niektórzy obywatele, których niesłusznie praw obywatelskich pozbawiono, lecz liczba ich jest niewielka. A zaiste niemałe, potrzeba liczby obywateli, aby uderzyć na demokracyę ateńską. Zwykle bowiem tak bywa na świecie, iż obywatele, których skazano na utratę praw obywatelskich sprawiedliwie, więcej sobie z tego robią, aniżeli ci, których niesłusznie na tę karę skazano. A dlaczegóż miałby ktoś mniemać, że właśnie w Atenach skazano wielu na pozbawienie praw obywatelskich, gdzie lud jest panem urzędów? Wszakże utrata praw obywatelskich w Atenach następuje przedewszystkiem za nierzetelne mowy i uczynki. Rozważywszy wtedy to, nie należy sądzić, iżby ludowi ateńskiemu mogło zagrażać jakieś niebezpieczeństwa ze strony obywateli, dotkniętych infamią.