świata mitologicznego różnym; jego cechy najdobitniej wydają się w płodach wielkiego Szyllera[1].
Z tych dziejów poezyi, jakkolwiek zbyt krótko i ogólnie przebieżonych, widzieć można, iż rodzaj romantyczny nie jest zgoła nowym wymysłem, za jaki niektórzy chcą go uważać, ale powstał równie jak inne, ze szczególnego usposobienia ludów; że dzieł właściwie romantycznych, w całem znaczeniu tego wyrazu, szukać należy u poetów wieku średniego; wszystkie zaś twory późniejsze, romantycznymi nazwane, z istoty lub z układu, z formy lub stylu, należą częstokroć do innych, bardzo od siebie różnych poezyi rodzajów. Jeśli, nie dając względu na takową rozmaitość, ustanowimy podział ogólniejszy, ten okaże się absolutnym i niewłaściwym. Niektórzy pisarze w całej literaturze poetycznej widzą tylko klasyczność i romantyczność, i dzieła wszystkich poetów, od Orfeusza do Byrona, uważając za klasyczne lub romantyczne, po prawicy lub po lewicy kładą. Wtenczas z jednej strony Iliada staje obok Henryady[2], hymny na cześć bohaterów olimpijskich przy odach Francuzów do potomności, do czasu i t. p.; na drugiej zaś stronie Heldenbuch[3] i Nibelungen[4] spotykają się z Boską Komedyą Danta[5] i pieśniami Szyllera. Wiele dzieł nareszcie, jako Messyadę[6], Sonety Petrarki[7], Jerozolimę wyzwoloną, Hermana i Dorotę Goethego[8], i całą poezyą francuską, nie podobna zgadnąć, gdzieby na tym strasznym sądzie odesłano. Taką korzyść przynoszą dla poetyki podziały ogólne i nieoznaczone; wszakże i w szczegółach podobne można wprowadzić zawichrzenie, jeśli klasyfikując poetów, krytyk, jak Nestor Homeryczny, cały tłum na narody podzieli[9]. Wszystkich pisarzów jednego plemienia, n. p. Niemców, obwoła za romantyków, równie Lessinga[10] jak Schyllera, Wielanda[11] i Goethego, Hagedorna[12] i Buergera[13]: Tros Italusve fuat[14]; albo też jednemu pisarzowi każe być koniecznie ro-
- ↑ Fryderyk Szyller (Schiller), ur. 1759, zm. 1805 r.
- ↑ Henryada jest to poemat bohaterski (słaby) Woltera.
- ↑ Heldenbuch jest to nazwa zbioru pieśni osnutych na dawnych podaniach, głównie o olbrzymach i smokach.
- ↑ Nibelungen, to wielka epopeja niemiecka (z XII w.).
- ↑ Dante Alighieri ur. 1265, zm. 1321), najznakomitszy poeta włoski, autor »Boskiej Komedyi«.
- ↑ Messyada, poemat Klopstocka (ur. 1724, zm. 1803 r.), opiewający tajemnicę odkupienia.
- ↑ Franciszek Petrarka, najsławniejszy autor sonetów, ur. 1304, zm. 1374 r.
- ↑ Jan Wolfgang Goethe, największy poeta niemiecki, ur. 1749, zm. 1832 r.
- ↑ Dziel tłumy na narody (Iliada).
- ↑ Gotthold Efraim Lessing, krytyk i poeta, ur. 1729, zm. 1781 r.
- ↑ Krzysztof Wieland, poeta i powieściopisarz, ur. 1733, zm. 1813 r.
- ↑ Fryderyk Hagedorn, ur. 1708 zm. 1754 r.
- ↑ Gotfryd August Bürger, twórca ballad niemieckich, ur. 1748, zm. 1794 r.
- ↑ Tros Italusve fuat = czy Trojańczyk czy Italczyk; jest to wyrażenie poety rzymskiego Wergiliusza w Eneidzie (księga X, w. 108), tylko że tam jest nie Italus, ale Rutulus, jak to Mickiewicz sam w powiastce: »Popas w Upicie« przytoczył.
_065.jpg&oldid=2609244){kind=link}