Strona:PL Platon - Dzieła Platona.pdf/259

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

ducha wiecznego od którego pochodzi[1]. Czém się wtenczas staje? czy ma poznanie siebie samego (conscientiam sui)? czy jest czuły na roskosz i przykrość? czy zostaje w jakich stosunkach z duchem sobie podobnym? są to pytania na które nie można odpowiedzieć, tylko przez przybliżenie. Rozum może nam tylko dać poznać formę i istotę[2] naszego ducha w tém co towarzyszy[3] jego objawieniu i rozwinięciu, ale nie może odkryć form, jakie już mógł przybrać, albo zachowuje dla niego przyszłość niezbadana. Do tego zmierza w ogóle cały system Phedona: polega on na rozróżnieniu ścisłém panowania rozumu od wiary, pewności od nadziei. Ztąd dwie powstają jego części. 1a Zajmując trzy części dialogu, przedstawia łańcuch analyz i rozumowań, którychby ścisłość dzisiejszéj nawet filozofii nie odrzuciła. 2ga Dosyć krótka, mieści w sobie przybliżenia, prawdopodobieństwa, i symbola. Po krótkim wstępie z początku, który zawiera w sobie okoliczności tyczące się zgonu Sokratesa, następuje dowodzenie, że jest w nas coś różnego od ciała, [4] myśl i poznanie stanowiące, o tyle doskonalsze i dzielniejsze im więcéj się od ciała oddala, i po jego śmierci nie ginące, to jest dusza. Każdy czuje w gruncie siebie, potrzebę zrobienia ją wolną i niezależną od tego co ją osłabia, morduje: to jest namiętności i egoizmu, słowem ciała.

Z jéj wolnością wiąże się idea czystego poznania[5]. Przychodzi się do niego przez oddalania się od zmysłów, zwra-

  1. U Greków ὄν τῶν ὄντον, ψύχη, νὄυς, u Niemców Urgrud, u Francuzów Principe.
  2. U Greków το ὄν τῆς ψυχῆς, u Niemców das Seiende der Seele, u Francuzów l’essence du princip.
  3. U Greków ἡ γένεσις, u Niemców das Werden.
  4. Die Seele Urgrund, oder Gott welcher der wahre Urgrund ist zu nennen. Schleiermacher.
  5. τὸ λογίζεσθαι, reine Betrachtung.