Gazman.—Gwelfowie i Gibelini. 597 mężem słynnym i z waleczności i z nauki, jednym z głównych przedstawicieli towarzystwa literackiego, założonego na dworze królewskim za króla Jana IX (1407 —1454), i znaczącym początek nowego okresu literatury hiszpańskiej. Pod wpływem takiego przewodnika wcześnie się w Guzmanie obudziła żądza ubiegania się o dwojakie wawrzyny: rycerstwa i poezji a nauki; wszystek czas wolny poświęcał na czytanie Pisma Św., historji i filozofji moralnej i rychło się odznaczył pismami wierszem i prozą, które mu zapewniły zaszczytne miejsce w rzędzie katolickich historyków i poetów hiszpańskich. Wszakże w późnym dopiero wieku oddał się poezji religijnej. Z pomiędzy tych utworów jego znaczniejsze są: Spowiedź, wierszem; Kazanie przeciwko tym. którzy przeczą Opatrzności boskiej, jeszcze na tym świecie odpłacającej dobrem za dobre, a karaniem za zle uczynki; wykład poetyczny Modlitwy Pańskiej i Pozdrowienia Anielskiego; Pieśni na chwalę Matki Boskiej, Elegja na cześć mistrza swego Alonzo de Cartagena; poemat allegoryczny O czterech cnotach głównych, który za ukazaniem się wielki miał rozgłos; wiersze do różnych matron, ku nauce i zbudowaniu ich i t. p. Prozą napisał: Boczniki króla Jana II i Wizerunki znakomitych mężów swego czasu. Ostatnie to pismo pod tytułem Generaziones y Sembianzas odznacza się stylem znakomitym i stanowi bogaty przyczynek do skarbów literatury hiszpańskiej. Są tam, między innemi, wspomnienia o arcybiskupach: Juan Garcia Man-riąue, Pedro de Tenorio, Alvar Perez Osorio, Lope de Mendoza, Guttie-rez z Sewilli, o kardynale Piotrze de Frias, o biskupie Pablo z Burgos. Wdziękiem opowiadania, prostotą stylu jędrnego i zwięzłego, żywćm uczuciem wiary i niepospolitym taktem historycznym umiał G. nadać wysoką wartość tym wizerunkom swoim. Kronika króla Jana również napisana z wyższością talentu i z godnością, nie dorówna jednak, co do formy i stylu, księdze wizerunków.—2. Jan, braciszek karmelitański, ur. 1611 w Puente, um. 1680 w Aąuilar, w Hiszpanji, matematyk, malarz i architekt; pisał o architekturze i perspektywie. Jako malarz naśladował Rubensa i Vandycka; obrazy jego odznaczają się żywością kolorytu. (Schródl). II. K. Gwardjan (guardiamis, od średniowiecznego łacińskiego wyrazu guar-dia—straż, a zatem to samo co custos), człowiek mający obowiązek straży, pilnowania, ztąd przełożony bractw, stowarzyszeń, klasztorów, a szczególniej nazwę tę przyjęły zakony franciszkańskie. Gwardjan wybierany jest na trzy lata przez prowincjała i definitorów klasztornych, na kapitule prowincjonalnej. U bernardynów i reformatów wybieranym być winien na rok jeden, ale jenerał zakonny może dyspensować na dłuższy termin gwardjaństwa. Po ukończeniu swego urzędu, gwardjan nie może drugi raz tego obowiązku sprawować w tym samym klasztorze. G'a rzeczą jest czuwać nad zachowaniem reguły w klasztorze, karać jej przekroczenia, a w razach nadzwyczajnych udawać się do prowincjała. Gwardjanowie z prowincjałami wybierają jenerałów zakonnych. W Anglji gwardjanem nazywają sprawującego juryzdykcję duchowną, w czasie wakującej stolicy biskupiej. N. Gwelfowie i Gibelini. Aby zrozumieć dziejowe znaczenie obu tych nazwisk, potrzeba wprzód kilka słów powiedzieć o rodach Gwelfów i Gi-belinów i historycznych wypadkach, które z ich pamięcią się wiążą. Nazwisko Gibelinów pochodzi od Wajblingen (Waibłinger), przydomku używanego przez królów niemieckich, z dynastji frankońsko-salickiej. Już
