Gustawa Adolfa stowarzyszenie. 593 1844 formowanie tego stowarzyszenia, ale zakaz 16 Wrz. 1849 został cofnięty. W Austrji zawiązywać się poczęło to stow. 1861 r. Stow. G.-Adolfa ma obecnie wiele stowarzyszeń pomocniczych, jak l) stowarzyszenie pomocy pasterskiej dla kraju nadreńskiego i Westfalji: ma ono na celu opatrywanie w sprzęty kościelne kościołów zbudowanych przez stow. G.-Adolfa. Fundusze swoje zbiera to towarzystwo z darów dobrowolnych i z loterji. Jakie summy zbiera to stowarzyszenie, na przykład można przywieść „fundusz łańcuszkowy;" powstał on ztąd, że jedna z kobiet na rzecz ubogiej parafji dała swój złoty łańcuszek, wzywając do podobnych ofiar inne kobiety. Z ofiar tych i urządzonej na nie loterji zebrano 80,000 tal., rozdanych pomiędzy dwie parafje. Temu stowarzyszeniu oddano czuwanie nad zakładami konfirmandów. W zakładach tych dzieci protestanckie, mieszkające daleko od swojej parafji (w rzeczywistości są to po większej części dzieci po katolicku chrzczone, a z małżeństw mieszanych pochodzące), mają przez kilka miesięcy przed konfirmacją naukę, mieszkanie i stół. 2) Stowarzyszenia kobiece, do których należące kobiety zbierają się co tydzień w pewnych godzinach do wspólnej roboty. Dla podtrzymania zapału stowarzyszonych, służą nauki predykantów, miewane w czasie tej roboty, sprawozdania z czynności stow. G.-Adolfa, wspólny śpiew i wspólna modlitwa. Rocznik stowarzyszenia G.-Adolfa z 1866 wylicza imiennie 130 takich stowarzyszeń kobiecych. R. 1 8 69 było ich już 350. Jakie tych cichych stow. kobiecych jest działanie, przekonywa ta okoliczność, że na jeden tylko z celów, na zakłady konfirmandów dostarczają one rocznie stowarzyszeniu G.-Adolfa 20,000 do 25,000 talarów. 3) Stowarzyszenia studenckie zawiązywać się poczęły 1861 r. najprzód w Lipsku, następnie w Halli. R. 1870 było ich 10. W prassie organem ich jest Thiiringer Gustav-Adolph- Vereins-Bothe. Stow. studenckie wcale nie stoją świetnie, wiadomości też o nich skąpe; przeważnie, prawie jedynie należą do nich młodzi teologowie. W prassie stow. Gustawa-Adolfa okazuje się bardzo czynnie. Dotąd już wytworzyła się oddzielna literatara stowarzyszenia. Illustracje, czasopisma, popularne pisemka, sprawozdania, mappy, roczniki, kalendarze, nieprzeliczone drukowane kazania, ulotne pisemka i t. d. wydawane są na rzecz tego stowarzyszenia i w jego celach. Niektóre z tych publikacji rozchodzą się w wielkiej liczbie egzemplarzy; np. Fliegende Bldtter zarządu centralnego rozchodzą się w 100,000 egzemplarzy. Wiele dziełek w powtarzanych wychodzi edycjach. Literatura ta przedewszystkióm wypełnia bibljoteki szkolne i ludowe. Do r. 1870 włącznie przez ciąg 2 7 lat swego istnienia stow. G.-Adolfa miało przychodu 3,2 28,912 talarów. Działanie stowarzyszenia o tak potężnych środkach wzmaga się jeszcze silnem poparciem rządu pruskiego. Zauważono, że stowarzyszenie, dla ożywienia uczuć protestanckich, stara się rozbudzać wspomnienia różnych z dawnej przeszłości krzywd i prześladowań, jakich protestanci doświadczali ze Strony katolików, a jakie położyły kiedyś kres szerzeniu się reformacji, ztąd dziś dążenie stowarzyszenia do odzyskania i zreperowania tego co pochwycił lub zepsuł „gwałt i fanatyzm." Ściśli luteranie niechętni są temu stowarzyszeniu dla tego, że popiera ono nietylko luteranów ale kalwinów i tak zwanych zjednoczonych. Cf. artykuły o tem stow. w mo-gunckićm czasopiśmie Katholik, 1870 I 6 7; 1872 II i >9 N Encykl. T. YI. , - .
