549 Grzegórz Nysseński. Etę rijv 67tiYpa<pT]V riiv tj«tXjj.mv (In psalmorum interpretationem 11. 2): pierwsza księga dzieli się na 9, a druga na 16 rozdziałów. Pierwsza wykazuje cel, porządek i podział psalmów. Psalmy, mówi G., uczą cnoty prowadzącej do szczęścia, są one pożyteczne i mile; dzielą się na 5 części: pierwsza (od 1—40 ps.) odwodzi od występku i nakłania do cnoty; druga (41 — 71) wyraża pragnienie tych, którzy mają już jakieś pojęcie cnoty i zakosztowali jej słodyczy; trzecia (72—88) opisuje stan tych, co wznieśli się do poznania rzeczy boskich; czwarta (89 —105) podnosi ducha nad wszelkie rzeczy ziemskie; piąta (106 do końca) prowadzi do najwyższego stopnia doskonałości. Widocznie przeważa tu alle-gorja i duch nad znaczenie literalne, będące tu na ostatnim planie. Druga księga wykłada napisy psalmów, które w wyrażeniach swoich pełne są tajemnic. Załączony tu jest szczegółowy wykład 6-0 psalmu. 5) Kommentarz na Ekklezjastesa 1, 1—3, 13. Hrjft]'}ię iłxpt(3Vję (Accurata expli-catio in Ecclesiasten Salomonis homiliae 8), zalecający się swoją prostotą, jasnością i gruntownością; dodany tu jest wykład allegoryczny Pieśni nad pieśniami (Homiliae 15 in Cantica canticorum), przechowany tylko w łacińskim przekładzie. Wykład Przypowieści nie doszedł do nas. 6) Pięć homilji o Modlitwie, e?ę rf]V rcpooeo)^ (De oratione dominica homiliae 5), z których pierwsza wykazuje potrzebę i sposób modlitwy, cztery zaś pozostałe wykładają Modlitwę Pańską (wyd. Krabinger, Landesh. 1849). 7) Ośm homilji, się toóę (loraaptajioóę (Homiliae 8 de beatitudinibus), wykładających ośm błogosławieństw ewangelicznych. 8) Kazanie z tekstu: „Utworzył je na obraz i podobieństwo swoje." 9) List do biskupa Teodozjusza o czarnoktiężniczce z Endor, icepl zrft śfYiMTpijJ.ófl-oo (Epistoła de Pythonissa), gdzie objaśnia tekst I Reg. 28, 8. Przeważnie dogmatycznej treści są dzieła: 10) Kaft' e![).ap[j.evT]<; (Contra fatum disputatio), rozprawa 0 pogańskiem przeznaczeniu. 11) Dwanaście ksiąg przeciwko Eunomiutzowi, Ilpóę ii<)vó|j.tov avTi^i)uxói; Xófoę, najobszerniejsze dzieło G'a, cenione bardzo u starożytnych. Eunomiusz odpowiedział na pismo św. Bazylego, podobnież zatytułowane, w apologji zawierającej stare zarzuty, wznowione przeciwko chrystjanizmowi. Po śmierci Bazylego, G. stanął w obronie wiary Bazylego i prawdy, i napisał owe 12 ksiąg, które dedykował swemu bratu Piotrowi. Szczegółowo zbija w nich zarzuty arjańskie pko Bóstwu Osoby Syna Bożego i Ducha ś., już to własnemi słowami arjanów, już to dowodami z rozumu, podania i Pisma ś. Dwunasta księga uważaną była za oddzielne dzieło za czasów Focjusza, który oddaje zasłużone pochwały całej tej pracy. 12) Rozprawy mniejszej objętości: jedna pko Arjustowi 1 Sabelljuszowi (Sermo ad?ersus Arium et Sab.), druga pko macedonjanom (Adversus pneumatomachos macedonianos). 18) Rozprawa w której Gs. wykazuje, że nie można mówić, że jest trzech Bogów (Quod non putandum sit tres Deos dici oportere). 14) IlpŁ? 2i[i.itX(xiov, pismo o wierze w Ojca i Syna i Ducha św. (Ad Simplicium tribunum de fide etc.). 15) 'ExXoYa't p.aptoptd>v rcpóę 'looSalooę (Electa testimonia advers. Judaoos). 16) Ilpbę "EXXr;va? (Adversus ethnicos de Deo trino ex communibua nationibus). 17) Ilepi 8ta;popa« ooata? (De differentia essentiae et bypo-staseos). 18) Ilepi td>v... vi)jrf<»v (De infantibus qui praemature abri-piuntur). 19) Aifof Mtiffttinbz b jiifaę (Oratio catechetical, wielka Katecheta (wydana oddzielnie w Monachium przez Krabingera 18E8 r.).
