536 Grzegórz XII.—Xlii Papież. z Medjolanu, był rządcą Sjeny za Karola V, a po zgonie żony swojej mianowany kardynałem przez Papieża Pawła III. Elekcja Mikołaja nastąpiła po długiej walce wyborczej między kardynałami. Iliszpanja, której wiele chodziło o to, kto będzie Papieżem, czynny udział brała w obradach wyborców, nawet ułożyła listę kandydatów, z 7 kardynałów złożoną, zapowiadając, ze żadnego innego nie zaakceptuje. Mikołaj był wzorem świętości i niewinności, jak to przyznaje nawet Kanke: kardynał, zwiastujący mu o wyborze, zastał go u stóp krzyża modlącego się w celi. Popierał u króla hiszp. Filipa sprawę króla polsk. Zygmunta III w kwestji summ neapolitańskich (ap. Theiner op. c. III 194, 19 6). Jako poddany hiszpański popierał politykę dworu madryckiego. Stanowczo przyłączył się do ligi, ponowił klątwę rzuconą na Henryka IV i zalecił, pod zagrożeniem surowych kar, wszystkim poddanym francuzkim odstąpić króla. To energiczne wystąpienie Papieża spowodowało uformowanie się trzeciego stronnictwa francuzkiego, zarówno przywiązanego do Kościoła jako do króla, które wezwało Henryka IV, aby wrócił do wiary katolickiej, czyniąc zależną od tego warunku i swoją wierność. G. XIV wziął czynny udział w tej walce politycznej, uważając ją za ważną dla Kościoła: wspierał Paryżan przeciw Henrykowi znacznemi summami pieniędzy i wyprawił krewnego swego do Francji, na czele wojsk, będących na żołdzie Kzymu. Wśród tych przedsięwzięć śmierć go zaskoczyła 15 Paźdz. 1591 r., po sześciu miesiącach i sześciu dniach papieztwa, licząc 5 7 lat życia. Kreował on ś. Filipa Nerjusza kardynałem, ale ten nie przyjął ofiarowanej sobie godności. Wiele ważnych wydał postanowień. Zatwierdził bullę Piusa V, zabraniającą alienacji dóbr, należących do Kościoła rzymskiego; zabronił pod klątwą robienia zakładów, jak to było wtedy we zwyczaju przy wyborach Papieży i mianowaniu kardynałów; upoważnił przyjmować do zakonów synów pobocznych, jeżeli udowodnią, że ich sprawowanie żadnej nie ulega naganie; dozwolił kardynałom zakonnikom nosić biret czerwony, gdy dotąd nosili odpowiedni do koloru habitu swego zakonu. Bulle jego drukowane są w 2 tom. Cherulini'ego Bulla-rium Magnum. Cf. Bower, 10, 1, 285. Hanke, II 219. Theiner, Annal. Baronii contin. Grzegorz XV. Po śmierci Pawła V, synowiec jego, kardynał Borghese przeprowadził wybór (9 Lut. 1621 r.) kardynała Aleksandra Ludovisio, rodem z Bolonji, który przyjął imię Grzegorza XV. Chociaż obciążony wiekiem i temperamentu flegmatycznego, G. XV w panowaniu swojćm okazał się wielce czynnym. W trzy dni po swojćm na Stolicę Apost. wstąpieniu, mianował kardynałem synowca swego Ludwika Ludoyisio, 2 5 letniego młodzieńca, który troskliwie zajmował się sprawami tak domu papiezkiego, jako też Kościoła. Rządy G'a XV przywodzą na pamięć Grzegorza XIII. Rozwinął on myśl swego poprzednika, przeznaczając pewną liczbę kardynałów do kierownictwa missjami na wschodzie, a głównie ustanowieniem kongregacji de Propaganda Fide. Rozszerzenie wiary mając na celu, przystąpił do kanonizacji ś. Ignacego Lojoli, jako patrjarchy zakonu bardzo zasłużonego w tyra względzie, Franciszka Ksawerego, apostoła Indji, Ludwika Gonzagi i Stanisława Kostki, członków tego zakonu. Za jego panowania przeprowadzono także sprawę kanonizacji św. Teressy i ś. Filipa Nerjusza, założyciela oratorjanów, i in. Jeżeli z czynów tych możemy wnioskować o gorliwości religijnej, jaka ożywiała Rzym, to z dru-
