Grzegorz VII Papież. 491 ży Hildebranda do Niemiec umarł Stefan IX, a hrabiowie tuskulańscy osadzili na tronie papiezkim swego krewnego, pod imieniem Benedykta X. Hildebrand, więcej lękając się zgubnego wpływu hrabiów tuskulańskich na sprawy rzymskie, niż protektoratu cesarskiego, na chwilę zaniechał zamiaru oswobodzenia elekcji papiezkich od zależności względem korony niemieckiej. Na Papieża, w porozumieniu z dworem królewskim, obrano Gerharda, bpa Florencji, pod imieniem Mikołaja II (105 9); Benedykt X zaś, widząc niemożność utrzymania się przy Stolicy Ap., dobrowolnie złożył tjarę. O działalności Hildebranda, jako archidjakona i kanclerza Kościoła rzymskiego za rządów Mikołaja II, tudzież jego następcy Aleksandra II, ob. te artt. Papież Aleksander II umarł 21 Kw. 10 73 wpośród okoliczności bardzo krytycznych. W łonie Kościoła dokonywała się wielka reforma i łatwo było przewidzieć, że papieztwo na cięższe jeszcze walki będzie wystawione. Rzym dobrze to zrozumiał i na wiadomość o śmierci Papieża lud zachował się spokojnie, pozostawiając Hildebrandowi, który był wtedy kardynalem-djakonem, pieczę nad sprawami bieżącemi. Ten nakazał trzydniowy post i publiczne modlitwy, aby Bóg pobłogosławił wyborowi nowego Papieża. 22 Kwiet. zajęto się przeniesieniem zwłok Aleksandra II do bazyliki Zbawiciela, t. j. do Lateranu, lecz podczas odbywającej się uroczystości lud nagle i jednogłośnie zawołał: „Hildebrand niech będzie Papieżem." Tak mówi o tem sam Grzegórz (Epist. lib. I 1 i 3), a relację jego potwierdzają: Bonizo i współczesne Acta Vaticana. Bonizo nadto dodaje: „Hildebrand, przestraszony wołaniem ludu, chciał wejść na ambonę, aby uspokoić obecnych, lecz uprzedzi! go kardynał Hugo Candidus i w te słowa się odezwał: „Wszyscy, którzy tu jesteście, wiecie, że Hildebrand od czasów Leona IX ustawicznie pracował nad podniesieniem św. Kościoła rzymskiego i nad obroną praw, oraz wolności tego miasta. Nie widząc nikogo, ktoby przewyższał, albo nawet równał się Hildebrandowi, chcemy go obrać na Papieża, gdyż zna nas dobrze i złożył już dowody swojej mądrości." Kiedy wszyscy biskupi, kardynałowie i całe duchowieństwo zatwierdziło tę propozycję, zawołano, podług zwykłej formuły: „Św. Piotr obiera Grzegorza na Papieża!" i silą prawie zaprowadzono go do kościoła Petri ad vincula." Tu powtórzono zwykły obrząd elekcji: kardynałowie wraz z całym klerem oświadczyli: „Obieramy na pasterza i Papieża archidjakona Hildebranda i zgadzamy się, aby przybrał imię Grzegorza. Czy zgadzacie się na to?—Lud odpowiedział: Zgadzamy się." Zaraz też przyobleczono nowo obranego w szatę purpurową, i włożoną mu na głowę tjarę papiezką. Bonizo tak dalej mówi: „Nowo obrany, rozważywszy niebezpieczeństwa, które zagrażały wówczas Stolicy Ap., ciężko się zakłopotał i napisał list do króla (Henryka IV), prosząc go o zwolnienie, jeżeli można, od obowiązków papieztwa. Opowiedziawszy o śmierci Aleksandra II i swojej elekcji, dodał w liście swoim te słowa: „W razie, jeżeli król przystanie na jego wybór, nie ścierpi on nadużyć, których sobie pozwalano." -Henryk IV wyprawił do Rzymu najpierw hrabiego Eberharda z Nellemburgu, a wkrótce potćm Grzegorza, biskupa Ver-celli i kanclerza włoskiego, „aby w jego imieniu zatwierdził elekcję i był obecnym przy konsekracji." Zadawano sobie pytanie, co skłoniło Henryka IV do przyjęcia wyboru Hildebranda, którego charakter dobrze był królowi znany. G/rorer utrzymuje, że Henryk IV właśnie pragnął wybuchu walki między Kościołem i cesarstwem, w przekonaniu, że pierwszy nledz
