•448 Grzech. 40), ś. Grzegorz W. (lib. 21 Morał. c. 12). Podobnie i Kościół uczy, modląc się we Mszy za umarłych, aby miłosierdzie boskie zgładziło zmazy duszy, jeżeli jakiemi zaraza ziemska ją dotknęła. Zmazy tylko grzechów powszednich mogą się jeszcze w życiu przyszłćm oczyszczać. Plama z grzechu powszedniego różni się wielce od plamy grzechu ciężkiego, ponieważ ostatnia blask dnszy niszczy zupełnie, kiedy tamta tylko go umniejsza, przyćmiewa. Zdaniem ś. Tomasza „grzech powszedni sprowadza plamę w duszy względnie (secundum quid), o ile tamuje blask z czynów cnotliwych pochodzący" (l, 2 q. 89 a. l). Jest to więc jakoby mgła zasłaniająca światło, lub kurz zaciemniający zwierciadło. 2) Umniejszenie zapału miłoiei i innych cnót: o ile bowiem człowiek lgnie do rzeczy stworzonej, o tyle się umniejsza dzielność entt łąpzących go z Bogiem. 3) Grzech powszedni, zwłaszcza popełniany często, sprowadza nałóg, a tem samem usposabia duszę do upadków ciężkich; i minimis incipiunl, gui in majcima proruunt. Sprawiedliwość Boża domaga się za-dosyćuczynienia za każde bezwarunkowo, choćby najmniejsze naruszenie porządku przez Boga ustanowionego, dla tego nietylko grzech ciężki, ale i powszedni kara dosięga. Dla tego Bóg ujmuje duszy swej opieki szczególnej, odmawia szczególnych swych łask, lub je umniejsza w miarę przestępstwa. „Jaką miarą mierzyć będziecie, taką będzie wam odmierzono" (Math. 7, 2). Kto więc nie dba o zachowanie prawa Bożego, nie zasługuje też, aby P. Bóg miał o nim szczególną troskę, udzielał mu tyle dobrodziejstw, co swym sługom wiernym. Pismo św. w bardzo wielu miejscach wskazuje, że grzech powszedni bywa za życia karany nieszczęściami, a niekiedy nawet śmiercią. Ananjasz i Safira zostali ukarani śmiercią za kłamstwo, będące zdaniem tłumaczów Pisma Św., tylko grzechem powszednim. Żona Lota za to, że wbrew zaleceniu anioła obejrzała się „obrócona jest w słup soli" (Gen. 19, 2 6). Pewien żyd za zbieranie drew w dzień sobotni został ukamienowany (Num. 15, 32—35). W drugićm zaś życiu grzech powszedni musi być zgładzony karą w ezy-ścu, która, choćby najmniejsza, zdaniem ś. Tomasza (In. IV lib. Sent. dist. 21 qu. 1 a. 1), przewyższa największą karę doczesną.—4. Podział grzechu. Wspomnieliśmy, iż niektórzy chcieli wprowadzić podział grzechu na filozoficzny i teologiczny, ale ten podział przez Aleksandra VIII, dekretem z d. 24 Sierp. 1694 r., został potępiony i bardzo sprawiedliwie, bo kto poznaje, że czyn jego sprzeciwia się rozumowi, tem samem poznaje, choćby nie jasno (saltem in confuso), zniewagę, jaka się wyrządza Stwórcy rozumnej natury czyli Bogu. Najogólniej grzech się dzieli aa pierworodny (ob.) i osobisty (personale), który popełnia człowiek z własnej woli. Grzech osobisty dzieli się: l) ze względu na prawo pogwałcone, które gdy nakazuje coś czynić, grzech przeciwko niemu będzie opuszczeniem (pecc. omissionis); gdy zaś prawo jest zabraniające, czyn występny będzie dopuszczeniem się, popełnieniem grzechu (pecc. commis-sionis). 2) Ze względu na sposób grzeszenia, są grzechy: czynu, mowy i myśli (pecc. cordis, oris et operis). 3) Ze względu na przedmioty, któ-remi czyny grzeszne się zajmują, grzechy się dzielą na cielesne, jak nieczystość i obżarstwo, i na duchowe, jak pycha i zazdrość. Ten podział wikaznje ś. Paweł, gdy mówi: „oczyśćmy się od wszelkiego pokalania ciała i ducha" (2 Kor. 7, l). 4) Że względu na naruszony porządek, grzechy są: albo przeciw Bogu, gdy nadwerężają stosunek, w jakim czło-
