414 Greilh.—Grenlandja. lumban und Gall und ihre Stellung in der Urgeschichte St-Gallem (ib. 1865). Die deutsche Mystik im Prediger-Orden (von 1250—1350) nach ihren Grund-lehren, Liedern uud Lebensbildern, aus handtchriftlichen Quellen (Freiburg, U Herdera, 18 61). Gregor XVI, Trauerrede bei seiner Todesfeier (St-Gallen). Die Gewalsehritte gegen die Katholiken im Aargau (ib. 1841, mowa o zniesienia klasztorów w Muri i Wettingen). Die Unterdruckung der katholischen Religion und Kirche durch die Staalsbehorden im schweizer. Kanton Aargau, Denkschrift der Bischofe der Schweiz an den hohen Bun-desrath (Einsiedelu 1872). Apologien iiber d. kathol. Glaubenswahrheiten gegen den Irrlehren alter und neuer Zeil fur Priester und Laien (Schaffhausea 1847). Licht und Recht zur Yertheidigung seiner bischoflichen PJlichtstel-lung (Einsiedeln 1874). Reguła Cleri Sangallensis (1865; między innemi daje objaśnienie, jak się mają duchowni zachować w obec praw Kościołowi nieprzychylnych). G. brał także udział w Pertz'a Monumenta Germaniae, w Biblioiheea Vaticano-Britannica (rękopism, będący w Londynie i zawierający dokumenta do historji angielskiej z archiwum watykańskiego). Za jego staraniem cystersi ze zniesionego klasztoru w Wettingen (kanton Aargau) osiedli w dawno zniesionem i spustoszonćra opactwie Mehrereau, pod Bregenz, nad jeziorem Boden, 1854 r.; on także przyczynił się do utrzymania kollegjum „Pomocy Marji" (Maria-Hilf) w Schwyz, dla katolickiej młodzieży. Ob. życie G'a przez jego ucznia ks. Rothenflue w Deutschlands Episcopat in Lebensbildern (Wurzburg 1 8 7 4) t. II S. 227. X W. K. Gremjał, po łacinie gremiale, że się kładzie na łonie, in gremio episcopi celebrantis, przy Mszy lub przy święceniach, bo przy rozdawaniu gromnic, popiołu i palm, na kolanach biskupa kładzie się obrusek (mappa), nie gremiał. Mayer (Esplicatio caerem. eccl., Aug. Vind. 1743 p. 7 5) jednakże gremiale i mappulam uważa za jedno, dodając, że pierwotnie było lniane, a z biegiem czasu zamieniło się na ozdobę tak jak to stało się i z manipularzem. Gremia! więc jest to kwadratowa, lab czworokątna sztuka jakowejś materji (niekoniecznie jedwabnej), wedle Gavanta (wyd. z r. 1749, I 510) długa około 2 łokci, szeroka około półtora, ozdobiona haftem albo galonami; o krzyżu na środku nikt nie mówi, 0 kolorze gremialu indziej nie masz wzmianki, krom w Encykl. Wetzera, wedle której ma być koloru dnia. Przeznaczenie tej szaty jest, ażeby biskup, kładąc ręce wprost na ornacie, od potu go nie brudził; użycie jego przepisuje Caerem. Epp. (1. I c. XI n. 9). Niegdyś i kapłani używali gremiału, dzisiaj to ubiór wyłącznie bpi. Niektórzy liturgiści subcincto-rium go zowią, ale fałszywie, gdyż subcinctorium należy do ubioru tylko papiezkiego. Cf. Gavant w edyc. Meratego z r. 1749, I 148 n. 3 7; Nóel, Instruct. sur la Liturgie, I 32 7. X. S. J. Grenlandja. O wprowadzeniu chrystjanizmu do tej odległej i bardzo mało zaludnionej krainy podbiegunowej krążą podania najrozmaitsze 1 najdziwniejsze, z których do dziedziny historji można przyjąć wypadki następujące. Normanowie, których Opatrzność obdarzyła śmiałym dachem odkryć, mającym posłużyć dla rozoiesienia w najdalsze strony prawdziwej wiary i pozyskania tych stron dla Kościoła, odkryli r. 861 Islandję i osiedliwszy się tam, r. 1000 odkryli zachodnie brzegi Grenlandji. Dowódca ich Leif, zostawszy r. 999 cbrześcjaninem, zawiózł na ten świeżo
