394 Grecki język. pole krwi, &XXt]Xoó'ia, chwalcie Pana, amen i t. p.), dwojakiego rodzaju hebraimy w biblijnej greczyznie się napotykają: he-brąizmy czyste (hebraismi perfecti) i mieszane (h. imperfecti). Przez he-braizmy czyste rozumiemy takie wyrażenia, w których pierwiastki są wprawdzie greckie, lecz te pierwiastki albo są złożone, na wzór odpowiednich wyrazów i zwrotów mowy hebrajskich, albo znaczenie ich i składnia są czysto hebrajskiemi (aramejskiemi). Np. co do skiadu pierwiastków, liczba Ss*aSóo 12 (Act. 19,7. 24,11) złożoną jest na wzór hebr. szethem-esre, po grecku winno być So<ó5exa 12; svotiCeadat, na wzór hebr. he-ezin, uehem przyjmować (Sap. 6,2. Act. 2,14); 7rpoa(i>JCoXeittćiv, hebr. nasa panim, patrzeć na twarz, mieć wzgląd na osobę (Jac. 2,9); at(i.a t!vo? ix-/óeiv, wylać krew czyją (zam. zabić kogo). Co do znaczenia: a'i(óv w grec. znaczy wiek, wieczność, lecz że hebr. olam, odpowiadający wyrazowi au!>v, znaczy także i świat, więc a'i<uv używa się w znaczeniu świata (Hebr. 1,1); yX<»a3a (język) w znacz, narodu (Apoc. 5,9), bo hebr. laszon ma oba znaczenia; etę (jeden) w zaaaz. pierwszy (Mat. 28,1), bo hebr. ehad, jeden i pierwszy; jataię (akt stworzenia) za rzecz stworzoną (Mar. 10,6), na wzór chald. birejh; y=tX&ę (warga) za język (I Cor. 14,21), na wzór hebr. sapAaA; elp^wrj (pokój) za szczęście (Sap. 8,8. Luc. 1,7 9), na wzór hebr. szalom. Co do grammatycznych własności: ó|i.oXofetv iv «v£ (zam. Ł...ttvd), wyznać kogo (Mat. 10,32), bo po słowie hebr. hodah (wyznać) następujący wyraz musi mieć literę 3 Pn) Prze<* sobą (wyznać w kim); zamiast: ava Sóo po dwóch, h/b. aujLiróaia gromadkami, mówią nasi pisarze śś. na sposób hebrajski: Sóo Suo, dwa dwa, Mar. 6,7. (hebr. szenaim szenaim. Gen. 6,19.20), ou(j.icóaia aojMtóota, gromadka gromadka, Mar. 6,3 9.; zamiast aoihę znów, rcpoaśit nadto, i potem słowo w czasie przeszłym, mówią: jtpoiś&eto (dodał, dołożył, hebr. jasaf) i kładą po nićm słowo w trybie bezokolicznym: irpoaśłteo 7tś|A<Jjat dołożył posłać (Luc. 20,11.12), irpoośS-sto ooXXafieiv przydał pojmać (Act. 12,3), t. j. znów posłał, nadto pojmał. W podobnej formie lub w podobnóm znaczeniu żaden pisarz grecki powyższych wyrażeń nie używał. Przez hebraizmy mieszane rozumiemy takie wyrazy i wyrażenia, które nader rzadko spotykają się u pisarzy greckich w tóm znaczeniu, lub w tej formie, jakie im nadają pisarze biblijni; zaliczają się jednak do hebraizmów, bo takowe znaczenie i forma zgodne są z duchem języka hebrąjskiego i prawdopodobniej z niego są wzięte. Np. wyraz ómafWj u pisarzy greckich znaczy pospolicie konieczność, tylko u Djodora sycyl. (IV 4 8) znaczy utrapienie, i w tóm znaczeniu używa go ś. Łukasz 21,23 i in., a odpowiada on hebr. cara, cor, mecukah, macok. Ilśpata rfję fijC (krańce ziemi) u Tucydydesa I 69 i Xenofonta: dalekie okolice ziemi, podobnie i w Rom. 10,18. na wzór hebr. a/se erec. Do takich też hebraizmów zaliczają się: używanie przyimków tam, gdzie Grecy się bez nich pospolicie obywają, np. 3wro5tpÓ3:Teiv ti żuto ttvoę (ukryć co przed kim, Mat. 11,25); nżywanie rzeczowników za przymiotniki (abstractum pro concreto), częste powtarzanie trybu bezokolicznego z przedimkiem w opowiadaniu historycznćm i t. p. Do hebraizmów zaliczyć należy rabi-nizmy: a) wyrazy i wyrażenia przez uczonych rabinów albo wynalezione, albo nowóm znaczeniem opatrzone, up. odrodzić się, nowe stworzenie, pociecha Izraela, ciało i krew, i t. p. b) Sposób cytowania. Rabini bowiem chcąc w Piśmie ś. wskazać ustęp, na który się powołać chcieli,
