Grancolas. 363 Grancolas Jan, ksiądz, doktor Sorbon; i uczony pisarz teologiczny, ur. w Paryżu (kiedy, niewiadomo), tamże pobierał nauki, wstąpił do stanu duchownego i otrzymał stopień licencjata z odznaczeniem. R. 16 88 otrzymał stopień doktora teologji i miejsce kapelana przy bracie króla Ludwika XIV, które zajmował aż do śmierci tego księcia. G. czynił zaszczyt uczonemu towarzystwu, do którego był przyjętym, swoją prawością, gorliwością i swojemi rozległemi wiadomościami, ale osobistej z nim znajomości szukano nie bardzo. Odstręczał on od siebie wszystkich, a nawet swoich kolegów, szorstkością swojego charakteru, a z powodu swej nieubłaganej surowości przy egzaminach, był postrachem wszystkich, ubiegających się o stopień doktora Sorbony. Um. jako kapelan przy St. Benoit 1 Sierp. 1 732. W swoim zawodzie naukowym G. głównie badał starożytności kościelne, a szczególniej dawne liturgje. Liczne jego pisma w tym przedmiocie okazują bardzo rozległe wiadomości teologiczne, ale brak w nich porządku i wszelkiej metody. Nader często jest on nietylko niepowołanym, ale i wcale błędnym i krótkowidzącym krytykiem urządzeń liturgicznych i form kościelnych. Szczególniej to daje się spostrzegać w jego kommentarzu do brewjarza rzymskiego. Dzieła jego są: l) Traite de Cantiquite des ceremtnies des sacrements, Paris 1 692. 2) De Cintinction ou de la coutume de tremper le pain consacre dans le vin, Paris 1 698; zwyczaj ten, jak wiadomo, zachowuje się jeszcze u greków. 3) Histoire de la communion sous une stule espece. Paris 1696. 4) Les anciennes li-turgies ou la manierę dont on a dit la sainte Messe dans chaque siecle dans les eglises d'Orient et dans eelles d'Occident, Paris 169 7. 5) Vancien sacrementaire de rŹglise ou sont toutes les pratiąues qui s'observaient dans fadministration des sacrements' chez les grees et chez les latins, Paris 1698—99, 2 v. Wyciągi z tych pism znajdują się w Dupina Nomelle biblioth. des auteurs eccles. XIX 291... 6) Traite de la Messe et de toffice dicin, Paris 1713. 7) Dissertations sur les nesses quotidiennes et tur la confession, Paris 1715. 3) Commentaire historique sur le Bremaire romain, Paris 1 72 7, 2 T; tłumaczenie łacińskie Venetiis 1 7 84. Jeden rzut oka na stronice tego dzieła przekonać może, jak oryginalne i dzikie były poglądy liturgiczne autora. Jeden rozdział tego dzieła ma tytuł: Projet cTun noureau Breciaire (t. 1 p. 34 6 — 35 2), w edycji francuz-kiej; w łacińskiej jest on wypuszczonym. G. usiłujący z właściwą swojemu czasowi jednostronnością nawrócić cały porządek liturgiczny do praktyki Kościoła pierwotnego, proponuje nową klassyfikację świąt. I tak, z szeregu świąt pierwszorzędnych mają być wyłączone nietylko pewne święta Najświętszej Panny i świętych, ale nawet święto Corporis Cbristi, dla tego, te są to uroczystości nowe. W czasie postu czterdziestodniowego nie mają być obchodzone zgoła żadne uroczystości świętych, z wyjątkiem chyba tylko Zwiastowania Najświętszej Panny i ś. Józefa, albowiem tak było przed wiekami (p. 351). Dalej, officia ss. mają być skrócone. O wyznawcach w off. feriale ma być tylko commemoratio (p. 34 8), wiele ich świąt ma być skasowanych zupełnie. Dalej, piękne antyfony ad laudes w officium na Boże Narodzenie nie podobają się G'wi; należałoby je wziąść z Pisma ś. Powstaje on gwałtownie na śmiałość wyra żerna w antyfonie „mellifłui facti sunt coeli", należałoby nnikać takich wyrażeń, a natomiast powiedzieć raczej o błogosławieństwie, jakie przyniosło przyjście Chrystusa (II, 71). Ut animalia yiderent Dominum jacentem in
